Κρίσεις πανικού, συμπτώματα και συνέπειες στην καθημερινή ζωή
Κρίσεις πανικού…
Οι κρίσεις πανικού (διαταραχή πανικού) είναι από τις πιο συχνές ψυχικές παθήσεις κατά την οποία το άτομο παρουσιάζει αιφνίδια και απροσδόκητα επεισόδια έντονου φόβου και άγχους, που συνοδεύονται για τουλάχιστον ένα μήνα ή περισσότερο από επίμονη ανησυχία μήπως συμβεί κάποια προσβολή πανικού, από αγωνία για τις συνέπειες των προσβολών (π.χ. μήπως καταλήξει από κάποια ανακοπή, μήπως τρελαθεί κτλ.) καθώς και από αξιοσημείωτη αλλαγή στην συμπεριφορά που σχετίζεται με την προσβολή.
Τα επεισόδια αυτά ονομάζονται κρίσεις πανικού και η διάρκεια τους μπορεί να είναι από μερικά λεπτά έως μερικές ώρες και η αιτία έναρξης τους μπορεί να μην είναι συνειδητά γνωστή στο άτομο.
Επιδημιολογικά υπολογίζεται ότι το 4% του πληθυσμού υποφέρει από σοβαρές και συχνές κρίσεις πανικού. Στις γυναίκες η πάθηση είναι 2 έως 3 φορές συχνότερη σε σύγκριση με τους άνδρες.
Τι σημαίνει και γιατί εκδηλώνεται η κρίση πανικού;
Ο πανικός εκφράζει έναν εκρηκτικό συνδυασμό σε δύο αντίθετες καταστάσεις: την επιθυμία και την αμφιβολία. Αυτές οι δύο φαινομενικά αντίθετες συναισθηματικές καταστάσεις χρειάζεται να συνυπάρχουν στον άνθρωπο. Διασφαλίζουν την ισορροπία και το μέτρο. Όταν όμως έρθει η σύγκρουση αυτών των δύο, εκεί εκδηλώνεται η κρίση πανικού.
Γιατί όμως να έρθει η σύγκρουση; Πότε η επιθυμία συγκρούεται με το φόβο;
Τις περισσότερες φορές αυτό συμβαίνει όταν υπάρχει ασυνείδητη ενοχοποίηση.
Συμπτώματα και συνέπειες στην καθημερινή ζωή.
Στη διάρκεια μιας κρίσης πανικού υπάρχει ο φόβος ότι θα χαθεί ο έλεγχος. Το άτομο που υποφέρει από διαταραχή πανικού ή κρίσεις πανικού αισθάνεται έντονο άγχος που μπορεί να φτάσει σε ανυπόφορο βαθμό, αισθάνεται ότι κάτι κακό θα συμβεί που θα είναι απειλητικό για την ζωή του και για την ύπαρξη του. Ο κόσμος τριγύρω του, το περιβάλλον του, πιθανόν να του φαίνονται περίεργα ή μη πραγματικά.
Πολλές φορές τα συμπτώματα πανικού εμφανίζονται απροειδοποίητα χωρίς το άτομο να μπορεί να προβλέψει την έλευσή τους. Αυτή η έλλειψη πρόβλεψης, η αιφνίδια έναρξη των συμπτωμάτων, πολλές φορές δημιουργεί φόβο προς τους εξωτερικούς χώρους γενικότερα, καθώς το άτομο φοβάται να πάει σε εξωτερικά μέρη, μην τυχόν πάθει πανικό μπροστά σε άλλους και δεν υπάρχει βοήθεια.
Αυτός ο φόβος οδηγεί το άτομο στο να περιορίζει τις μετακινήσεις του ή στο να συνοδεύεται πάντα από κάποιον άλλο. Προστατεύεται από το να βγει στον κόσμο και να σχετισθεί με κάποιον άλλον. Όλο αυτό μπορεί να μετατραπεί σε φαύλο κύκλο. Ο φόβος ότι θα επέλθει μια κρίση πανικού, είναι ικανός από μόνος του να προκαλέσει τα συμπτώματα της κρίσης.
Οι κρίσεις πανικού, εκτός από τα ψυχικά συμπτώματα που αισθάνεται ο ασθενής, συνοδεύονται και από έντονα σωματικά συμπτώματα που συνίστανται σε:
- Αίσθημα παλμών, αίσθημα ότι η καρδιά πάει να σπάσει ή επιτάχυνση των καρδιακών παλμών.
- Εφίδρωση.
- Έντονο τρόμο.
- Αίσθημα δύσπνοιας ή πλακώματος στο στήθος.
- Αίσθημα πνιγμονής.
- Ναυτία ή επιγάστρια δυσφορία.
- Αίσθημα ζάλης, αστάθειας ή λιποθυμίας.
- Αποπραγματοποίηση (αίσθηση μη πραγματικότητας) ή αποπροσωποποίηση (αίσθημα απομάκρυνσης/αποστασιοποίησης από τον εαυτό).
- Φόβο απώλειας ελέγχου.
- Φόβο θανάτου.
- Παραισθησίες (μουδιάσματα ή μυρμηγκιάσματα).
- Ρίγη ή ξαφνικά αισθήματα ζέστης.
Ποιες είναι οι αιτίες των κρίσεων πανικού;
Το οικογενειακό ιστορικό παίζει σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση άγχους. Υπάρχουν οικογενειακά συστήματα στα οποία το άγχος είναι διάχυτο.
Άλλη σημαντική αιτία εμφάνισης κρίσεων πανικού είναι το αθροισμένο άγχος. Στρεσογόνα ή τραυματικά γεγονότα του παρελθόντος, που δεν επεξεργάστηκαν αποτελεσματικά ή υπερβολική αυστηρότητα με τον εαυτό καθώς και οι υψηλές προσδοκίες που έχουν τεθεί στον εαυτό, μπορεί να πυροδοτήσουν μια κρίση πανικού.
Δεν είναι τυχαίο, ότι συχνά οι κρίσεις πανικού συνυπάρχουν με κατάθλιψη, καθώς και στις δύο περιπτώσεις δυσφορικά συναισθήματα του παρελθόντος δεν έχουν επεξεργαστεί.
Από την άλλη, κρίσεις πανικού βιώνουν συχνά οι «δυνατοί» και δυναμικοί άνθρωποι. Είναι οι άνθρωποι που θέλουν να έχουν σε υπερβολικό βαθμό τον έλεγχο στη ζωή τους, που δεν επιτρέπουν να βιώσουν και να επεξεργαστούν τα δυσάρεστα συναισθήματά τους και που συνήθως αποφεύγουν την εκδήλωση των ευάλωτων ή ευαίσθητων πλευρών τους, με αποτέλεσμα να σωματοποιούν, να εμφανίζουν δηλαδή σωματικά συμπτώματα, που εδράζουν σε ψυχολογικά αίτια.
Αντιμετώπιση μιας κρίσης πανικού.
Το άτομο μπορεί να απαλύνει το έντονο άγχος τη στιγμή που ξεκινάει. Είναι σημαντικό να εκπαιδευθεί, ώστε να κατανοήσει τους νοητικούς και συναισθηματικούς μηχανισμούς εκδήλωσης του άγχους, να διακρίνει εγκαίρως τα σημάδια της «επίθεσης» και να διαχειρίζεται την επερχόμενη «μάχη» αποτελεσματικά.
Η κρίση πανικού είναι διαταραχή η οποία αντιμετωπίζεται και εξαλείφεται σταδιακά, στο πλαίσιο της ψυχοθεραπείας του ατόμου.
Κατά τη διαδικασία της ψυχοθεραπείας θα εντοπιστούν και θα αντιμετωπιστούν τα βαθύτερα αίτια συσσώρευσης άγχους και εκδήλωσης συμπτωμάτων πανικού.
Η κρίση πανικού είναι μια έκρηξη συσσωρευμένης πίεσης και στρες, η οποία μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνιμα και αποτελεσματικά.
Είναι πολύ σημαντικό το άτομο να διαβάσει την ιστορία του και να δώσει απαντήσεις στο παρόν που θα το κάνουν, όχι απλώς λειτουργικό, αλλά χαρούμενο και ευτυχισμένο, απαλλαγμένο από ασυνείδητα βαρίδια του παρελθόντος.
Εφόσον το άτομο που υποφέρει αναζητήσει θεραπεία, έχει τη δυνατότητα να μάθει πώς να διαχειρίζεται το άγχος και τις εκδηλώσεις του. Σε κάθε περίπτωση συστήνεται το άτομο να αναζητήσει τη βοήθεια ειδικού, καθώς, χωρίς θεραπεία, τα συμπτώματα δεν αναμένεται να περιοριστούν, αντίθετα είναι πιθανόν να επιδεινωθούν.
