Δούναι και Λαβείν: Θεμέλιο της ισορροπίας και της αγάπης στη σχέση
Όταν ένας άνθρωπος βαδίζει χρειάζεται ισορροπία για να προχωρήσει μπροστά. Αν χάσει την ισορροπία του θα πέσει. Κάπως έτσι είναι και οι ερωτικές σχέσεις. Πρέπει να υπάρχει ισορροπία ανάμεσα σε αυτά που δίνουν και παίρνουν οι δυο πλευρές, έτσι ώστε να μπορέσει η σχέση να προχωρήσει μπροστά.
Όλοι έχουμε βρεθεί σε σχέσεις όπου το πάρε δώσε κάποια στιγμή υπήρξε σοβαρό θέμα. Μπορεί κάποιοι να έχουν αισθανθεί ότι προσφέρουν περισσότερα από όσα δίνουν, με αποτέλεσμα να αρχίζει ένας φαύλος κύκλος, είτε θυμού και συγκρούσεων, είτε καταπιεσμένων αναγκών.
Άλλοι μπορεί να νιώθουν ότι ο σύντροφός τους απαιτεί περισσότερα από όσα μπορούν να δώσουν.
Άλλοι χάνουν το ενδιαφέρον τους για μία σχέση επειδή η άλλη πλευρά πρόσφερε πάρα πολλά και φρόντισε τόσο πολύ, με αποτέλεσμα οι ρόλοι από ισότιμοι σύντροφοι να μετατραπούν σε ρόλους μητέρας- παιδιού.
Και τέλος, κάποιοι άλλοι αισθάνονται, ότι λαμβάνουν πολύ περισσότερα από όσα είναι ικανοί ή διατεθειμένοι να ανταποδώσουν, με αποτέλεσμα να αισθάνονται ένα μείγμα ενοχών και θυμού.
Όταν υπάρχει ανισορροπία στο δούναι και λαβείν της σχέσης, η αγάπη μπλοκάρει. Μπέρτ Χέλιγκερ
Η αλήθεια είναι ότι για να επιτευχθεί η ισορροπία στη σχέση μας, θα πρέπει εμείς οι ίδιοι να είμαστε διατεθειμένοι να χάσουμε προσωρινά τη δική μας ισορροπία, προκειμένου να παραχωρήσουμε χώρο στη σχέση να βρει το ρυθμό της. Συχνά όμως οι άνθρωποι επιμένουν να διατηρήσουν τη δική τους ισορροπία και το προσωπικό τους αίσθημα γαλήνης από το να γίνουν ευάλωτοι για το χατίρι της σχέσης.
Έτσι ένας άνθρωπος μπορεί να επιλέξει να μη δίνει τίποτα και να μη ζητάει τίποτα. Προφανώς για να καταφέρει κάτι τέτοιο θα πρέπει να αποσυνδεθεί από τις ανάγκες του μέσα στη σχέση.
Με αυτό τον τρόπο, ελαχιστοποιεί την ευαλωτότητά του και διατηρεί ένα είδος ανεξαρτησίας και ανωτερότητας. Αυτό μπορεί φαινομενικά να τον ωφελεί, στην ουσία όμως με αυτό τον τρόπο η απόλαυση της ζωής περιορίζεται, με αποτέλεσμα το άτομο να αισθάνεται ανικανοποίητο και κενό με το πέρασμα του χρόνου και η σχέση να παραμένει επιφανειακή.
Ένας ακόμα τρόπος να διατηρήσουμε το προσωπικό μας αίσθημα γαλήνης και ελέγχου μέσα στη σχέση, είναι επιλέγοντας να δίνουμε πολύ περισσότερα από όσα παίρνουμε. Το να δίνουμε ξανά και ξανά πριν ακόμα να έχουμε πάρει, μας δημιουργεί μια προσωρινή αίσθηση δικαιοδοσίας.
Ο Χέλιγκερ μας λέει ότι, όταν ένας άνθρωπος δίνει συνεχώς μην επιτρέποντας στους άλλους να του δώσουν ελεύθερα, απορρίπτει το δώρο της ζωής και στην ουσία αρνείται να θεωρήσει τον εαυτό του ισότιμο με το σύντροφό του. Ένας τέτοιος αγώνας είναι εχθρικός προς τις σχέσεις και σύντομα εκείνοι που λαμβάνουν αποσύρονται από τη σχέση και η αγάπη μαραίνεται.
Κατανοούμε πόσο σημαντικό είναι να υπάρχει μια ισορροπημένη εναλλαγή μεταξύ δούναι και λαβείν. Θα πρέπει και οι δυο σύντροφοι να είναι εξίσου δέκτες και δότες, διαφορετικά η αγάπη δε ρέει.
Και με έναν παράδοξο τρόπο οι σύντροφοι καλούνται να είναι ισότιμοι όχι μόνο στην ανταλλαγή των καλών αλλά και των κακών μέσα στη σχέση. Έτσι, όταν για παράδειγμα ο ένας σύντροφος πλήγωσε τον άλλο, αν δεν υπάρξει μια δίκαιη ανταπόδοση του πόνου, τότε και πάλι η ισορροπία μέσα στη σχέση χάνεται. Προφανώς η έννοια της δίκαιης ανταπόδοσης του πόνου θα μπορούσε εδώ να παρερμηνευθεί με πολλούς τρόπους και αυτό να προκαλέσει περισσότερα προβλήματα.
Θα ήταν λοιπόν σκόπιμο αρχικά να ξεκαθαρίσουμε τί δεν είναι δίκαιη ανταπόδοση και τί δεν θα φέρει την επιθυμητή ισορροπία.
Όταν ο σύντροφός μου με πληγώσει κι εγώ τον πληγώσω με ακριβώς τον ίδιο τρόπο αυτό, όσο κι αν είναι παράξενο, δε θα βοηθήσει την ισορροπία. Ο λόγος είναι διότι στην περίπτωση αυτή, κανένας δε χρωστάει σε κανένα, και οι δυο έχουν πληγώσει αρκετά, οπότε η σχέση μπορεί να τελειώσει. Αν πάλι προκαλέσω εγώ μεγαλύτερο πόνο από αυτόν που μου προκάλεσε ο σύντροφος, πάλι η συνέχεια είναι δύσκολη, διότι η άλλη πλευρά τραυματίζεται πολύ και αποκτά την φυσική ανάγκη για αντίποινα, οπότε έτσι συνεχίζεται ο φαύλος κύκλος της έχθρας.
Τι προτείνει λοιπόν ο Χέλιγκερ; Όταν ο σύντροφος μας μάς έχει πληγώσει, είναι λογικό να του ανταποδώσουμε αυτό τον πόνο. Αυτός ο πόνος όμως δε θα πρέπει να είναι ίσος με αυτόν που μας προκάλεσε, αλλά ούτε και περισσότερος, θα πρέπει να είναι λίγο λιγότερος. Έτσι η άλλη πλευρά έχει τη δυνατότητα να κατανοήσει, η αγάπη επιτελεί το σκοπό της και η σχέση μπορεί να ξεκινήσει ένα νέο κεφάλαιο.
Τέλος, είναι αυτονόητο ότι το δούναι και λαβείν δε θα μπει στο ζύγι. Οι σύντροφοι δεν αντιλαμβάνονται την ανισορροπία με τη λογική αλλά με το συναίσθημα. Έτσι συχνά άλλα θα προσφέρει ο ένας σύντροφος και άλλα ο άλλος. Και σε εκείνες τις ιδιαίτερες στιγμές της ζωής, όπου ο ένας σύντροφος τυχαίνει να έχει πολύ μεγάλη ανάγκη και ταυτόχρονα ο άλλος να είναι σε θέση να προσφέρει πολύ περισσότερα, η ευγνωμοσύνη και η αναγνώριση εκείνου που λαμβάνει, μπορεί να είναι μία πολύ δυναμική ανταπόδοση, που επιτυγχάνει την ισορροπία και την αγάπη.
Ισορροπία λοιπόν, και μάλιστα όχι στατική, διότι επιστρέφοντας στη βάδιση, όταν η ισορροπία είναι ακριβής και στατική, ο άνθρωπος στέκεται, δεν προχωρά μπροστά. Οι σχέσεις θέλουν ρυθμικές εναλλαγές μεταξύ ισορροπίας και ανισορροπίας αλλά και εναλλαγές των ρόλων του δότη και του δέκτη, προκειμένου να προχωρούν και να εξελίσσονται.
