Ωτία ποντιακά ή αλλιώς, ανοιχτά αφτιά σ’ έναν κόσμο που αλλάζει…
Ωτία ποντιακά ή αλλιώς, ανοιχτά αφτιά σ’ έναν κόσμο που αλλάζει… Αλλάζει ο κόσμος. Όλα αλλάζουν. Πάντα άλλαζε. Άλλοτε για καλό, άλλοτε για κακό. Σε ένα μόνο δεν έχει αλλάξει σε τίποτα. Στα δεινά που περισσεύουν και που συνοδεύονται από υποκρισία και προσπάθειες αλληλοεξόντωσης. Αν είχε αλλάξει κάτι για καλό, δε θα συζητούσαμε ακόμα για όσα απασχολούν περισσότερο από ποτέ τους ανθρώπους του 21ου αιώνα, δε θα υπήρχαν στο λεξιλόγιο οι λέξεις πόλεμος, έγκλημα, πυρηνικά, κίνδυνοι και αρρώστιες, όπλα και υπερόπλα, στρατοί και σκοτωμένοι, πεινασμένοι και εξαθλιωμένοι. Αν είχαμε αλλάξει πραγματικά, ο κόσμος θα ήταν παράδεισος. Αλλά δεν είναι. Και ίσως δε γίνει ποτέ.
Υπάρχουν μικροί μόνο παράδεισοι. Αυτοί που φτιάχνουμε και προστατεύουμε όσα και όσους αγαπάμε. Που νιώθουμε ασφάλεια και αγάπη, που είμαστε αρεστοί, που δημιουργούμε και αγκαλιάζουμε, που μας αγκαλιάζουν και μας δίνουν το χέρι στις χαρές και στις λύπες. Μέχρι εκεί δουλεύουν καλά τα οχυρά μας. Αλλιώς πέφτουν κι αυτά, μ’ ένα φύσημα, με μια ψιχάλα, διαλύονται στη δύναμη του κακού, ακόμα και της φασαρίας που προκύπτει από το ατελείωτο βουητό της πολυφωνίας. Θέλει πολύ κόπο να βρεις την ισορροπία στο κέντρο και να τοποθετήσεις ξανά τους πόλους, οι σταθερές μετακινούνται κι αυτές, το μόνο εύκολο πια!
Έχουμε γίνει λίγο στις μέρες μας, «άλλα λέει η θειά μου κι άλλα ακούν τ’ αφτιά μου!»… Μα, δεν είναι του παρόντος αυτό. Αυτό που πρέπει τώρα να μας ενδιαφέρει, είναι να μάθουμε να ακούμε και να γίνεται κατανοητό, ότι επιβάλλεται και να μας ακούν. Απ’ όποια μεριά κι αν το διαβάσει κανείς αυτό, θα συμφωνήσει. Μα κανείς δε θα ξέρει ποιος είναι αυτός. Μικρή αξία έχει. Μήπως το μυστικό είναι η συ-ζήτηση, συ-μπόρευση, συ-νοχή, συ-ναδελφικότητα, σύ-μπραξη, συ-μφιλίωση και όσες άλλες εμπεριέχουν τον άλλο; Χωρίς τον άλλο, δεν είμαστε τίποτα. Αυτή είναι η ευλογία της κοινωνίας κι ας αποζητάμε τη μοναξιά και την αυτοφροντίδα μας, αφού έξω από το κουκούλι μας ο κόσμος δυσκολεύει και αγριεύει.
Έχει περισσέψει η υποκρισία απ’ όλες τις πλευρές της κοινωνίας κι αυτό που αισθάνομαι να έχουμε ξεχάσει είναι ότι δεν είμαστε μόνο εμείς στον κόσμο, ότι δε ζούμε μόνοι αλλά σε ποικιλόμορφη κοινωνία ανθρώπων. Κι όταν ζεις σε κοινωνία, δεν μπορείς να χτίζεις τοίχους και να βάζεις συρματοπλέγματα, δεν είναι αυλές οι ψυχές μας, ούτε φυλακές που χρειάζονται απομόνωση και προστασία. Μα, χρειάζεται να τις προφυλάσσουμε κι αυτές απ’ όσα καταλαβαίνουμε ότι πια δε μας κάνουν καλό και ως εκεί.
Δε γίνεται να κλείνουμε τα μάτια σε ό,τι δε μας αρέσει. Ας κρατήσουμε ο καθένας για τον εαυτό του όσα θεωρεί σημαντικά, γιατί δεν είναι για όλους το ίδιο σημαντικά και άξια λόγου. Δεν κινδυνεύει κανείς απ’ όσα νομίζουμε ότι θ’ αλλάξουν τη δομή μας και την παρουσία μας στον κόσμο. Η δύναμη όσων διατηρούμε βαθειά στην ψυχή μας, είναι ικανή να στηρίξει όλη μας τη ζωή!
Μα αυτή είναι η δική μου εκδοχή των πραγμάτων. Κι ο καθένας έχει τη δική του. Κι ο κάθε άνθρωπος στον πλανήτη έχει τη δική του άποψη, κι αυτό μας κάνει 8 δισεκατομμύρια απόψεις. Όμως, περί ορέξεως κολοκυθόπιτα και καθώς είναι αδύνατο να συμπνεύσουμε ειρηνικά στον άγριο τούτο κόσμο της Βαβέλ, ας περιοριστώ στα βασικά, με την ευχή να έχουμε όλοι τα πιστεύω μας, τις αξίες, τις πεποιθήσεις μας, τα έθιμα και τις παραδόσεις μας, αυτά να προφυλλάξουμε γιατί έτσι κι αλλιώς κανείς δε νοιάζεται ούτε θα νοιαστεί, ας μη γελιόμαστε και, ας κρατάμε ανοιχτή την καρδιά και τα αφτιά μας ακόμα περισσότερο.
Το θέμα μας βέβαια είναι τα αφτιά και θα μπορούσε να είναι και η ακοή, οπότε, ας μείνω στο θέμα και ας παρουσιάσω ένα αγαπημένο ποντιακό σνακ, της χαράς κυρίως, που δεν είναι άλλο από τα ωτία, τα ποντιακά ντόνατς που έχουν σχήμα αφτιού! Γιατί ωτία σημαίνει αφτιά και ο πληθυντικός τα ὦτα έγινε ὠτία, ωτία δηλαδή νόστιμα, αφράτα και υπέροχα.
Ένα παραδοσιακό ποντιακό γλύκισμα, που μοιάζει με το αφτί και μη βαρεθείτε να κάνετε τη διαδικασία που είναι εύκολη και δίνει όμορφο αποτέλεσμα! Το λέω, γιατί είναι συχνή η απλή μορφή τους, δηλαδή ένας ρόμβος με ένα σχίσιμο στη μέση. Δεν είναι τόσο περίπλοκη διαδικασία να τα φτιάξεις, αλλά απολύτως δημιουργική, εκτός από αγχολυτική! Ομορφιά και νοστιμιά μαζί κι αυτό είναι σημαντικό στη ζωή, να προσπαθούμε για την ομορφιά και να ζούμε με αυτή.
Όπως είμαι σίγουρη, ότι κάποιους ξενίζει η γραφή της λέξης αφτιά και όχι αυτιά [αλλά κατά τον Μπαμπινιώτη το σωστό είναι αυτό, αν και ακόμα γράφεται από πολλούς αυτί], έτσι βρισκόμαστε όλοι στη διαδικασία να μάθουμε, ν’ αλλάξουμε, να δούμε, να διαβάσουμε, να κατανοήσουμε, να προχωρήσουμε ή ακόμα και να επανενταχθούμε σ’ έναν κόσμο που αλλάζει, στο σύστημα που αλλάζει κι όλο το ίδιο μένει, σε όσα στέκονται άλλες φορές εμπόδια και άλλες γίνονται δρόμοι φωτεινοί.
Κι όλο θέλω να πω για τη συνταγή κι όλο ξεφεύγω, οπότε ας συγκεντρωθούμε στο γλύκισμα αυτό που συνοδεύει χαρές, που είναι το πρωινό μας, το απογευματινό, ταιριάζει με το γάλα, τον καφέ, είναι το σνακ μικρών και μεγάλων… Η διαδικασία είναι σχετικά εύκολη και τα υλικά υπάρχουν στα περισσότερα σπίτια. Εγώ φτιάχνω την απλή εκδοχή της, μια συνταγή που βρήκα από τη μαμά μου και που δεν ξέρω ποιος της την έδωσε.. υποθέτω κάποια θεία από τα μέρη μας στο Κιλκίς. Γνωρίζω όμως, πως η αρχική συνταγή περιλάμβανε αντί το κοινό φρέσκο γάλα, το παραδοσιακό ρόφημα «ταν», κάτι σαν ξινόγαλο δηλαδή, που προέκυπτε από την επεξεργασία του γιαουρτιού και που ο παππούς μου έπινε σε καθημερινή βάση.
Διαβάζουμε στο Wikipedia στην ποντιακή του έκδοση το εξής: «Τα ωτία είναι πατροπαράδοτον ποντιακόν γλύκισμαν. Ομνέζ’νε με τ’ ωτίν τ’ αθρωπί και για τ’ ατό λέγουν’ατα ωτία», δηλαδή, τα ωτία είναι πατροπαράδοτο ποντιακό γλύκισμα, μοιάζουν με το ανθρώπινο αφτί και γι αυτό τα λένε ωτία! Όσο για τη διαδικασία, είναι ωραίο να προσθέσω την πρωτότυπη ποντιακή διάλεκτο και τις υπόλοιπες λεπτομέρειες θα τις δούμε στον πίνακα που ακολουθεί στο τέλος.. «Όνταν εγροικούμ’ έντον το ζουμάρ’, εφτάμε τρανά φύλλα κι ενοίγοματα. Κόφτομ’ατα κομμάτεα 2*10 εκατοστά, άμον ντο εν ο ρόμβον. Σο κέντρον τη ρομβί εφτάμ’εναν τρυπίν με το μαςαίρ και σύρομε μίαν άκραν τη ρομβί ατού απές. Βάλλομε το λάδ’ απές σο τηγάν’ να ψέεται. Επεκεί σύρομε τα ρομβία απές σο τηγάν’ να κοκκινίζ’νε. Ασο εψέθαν και ύστερα, εβγάλομ’ατα ασο τηγάν’. Βάλλομ’ατα σ’έναν σκεύος, κάθουμες κα και τρώγουμε»
Θα βρείτε πολλές, μα πολλές συνταγές στο διαδίκτυο. Όλες έχουν και κάτι διαφορετικό. Πολλά αυγά, ζάχαρη, σόδα, πορτοκάλι, κανέλα, χίλια δύο υλικά και εκτελέσεις, που σε μένα τουλάχιστον είναι ξένες από αυτά που θυμάμαι και που υπάρχουν πολλά χρόνια στο τεφτέρι των οικογενειακών συνταγών.
Εύχομαι να τα απολαύσετε και σεις, όπως εγώ κάθε φορά που τα φτιάχνω! Πάμε να δούμε αναλυτικά τι θα χρειαστούμε στον πίνακα που ακολουθεί, με τον τρόπο που μ’ έμαθαν να τα φτιάχνω!
Ωτία ποντιακά
Equipment
- 1 μπολ
- 1 σύρμα (αβγοδάρτη)
- 1 τηγάνι ή πλακέ κατσαρόλα
- 1 δοσομετρητή
Ingredients
- 1 κούπα ελαιόλαδο ή σπορέλαιο
- 1 κούπα γάλα φρέσκο
- 1 κούπα ζάχαρη αν τα θέλετε πολύ γλυκά μπορείτε να βάλετε περισσότερη, αν και η μία κούπα είναι υπεραρκετή
- 3 αβγά
- 1 κεσεδάκι γιαούρτι στραγγιστό
- 1 βανίλια κάψουλα
- 1 μπέικιν
- 1 κιλό αλεύρι για όλες τις χρήσεις σχεδόν ένα κιλό αλεύρι, θέλουμε εύπλαστο ζυμάρι που να μην κολλάει στα χέρια και για το άνοιγμα του φύλλου
Instructions
- Έχουμε τα υλικά μας σε θερμοκρασία δωματίου.
- Ξεκινάμε χτυπώντας τη ζάχαρη με το λάδι και προσθέτουμε στη συνέχεια ένα ένα τα αβγά.
- Προσθέτουμε το γιαούρτι, τη βανίλια και εναλλάξ το γάλα με το αλεύρι και το μπέικιν.
- Συνεχίζουμε το ανακάτεμα με το χέρι και δημιουργούμε μια μπάλα ζύμης εύπλαστης που δεν κολλά στα χέρια.
- Αφήνουμε να ξεκουραστεί λίγο κι ωστόσο ετοιμάζουμε σκεύη και αντικείμενα που θα χρειαστούμε, δηλαδή το τηγάνι μας ή μια κατσαρόλα πλακέ, μια τρυπητή κουτάλα, χαρτί κουζίνας για να στραγγίξει το πολύ λάδι, ένα πιρούνι, ξυλίκι, επιφάνεια εργασίας κι ό,τι άλλο νομίζετε ότι θα σας διευκολύνει.
- Χωρίζω τη ζύμη στα τέσσερα. Παίρνω το ένα κομμάτι και στην επιφάνεια εργασίας μου ή στο ξύλινο πλαστήρι αν έχω, ραντίζω λίγο αλεύρι και ανοίγω με το ξυλίκι φύλλο σχετικά λεπτό, μισό εκατοστό περίπου και κόβω σε παραλληλόγραμμες λωρίδες των πέντε εκατοστών. Κατόπιν τις χαράσσω διαγώνια σε σχήμα ρόμβου, όπως τον μπακλαβά. Στο κάθε κομμάτι που θα δημιουργηθεί, κάνω μια μικρή χαρακιά στη μέση με το μαχαίρι.
- Περνώ από το άνοιγμα που έχει δημιουργηθεί τη μια άκρη του ρόμβου και τραβώ απαλά, τόσο όσο να δημιουργήσουμε το σχήμα που θέλουμε, δηλαδή, το αφτί. Όσο καλύτερα αλευρωμένο είναι το ζυμάρι, τόσο πιο εύκολα και γρήγορα θα δημιουργηθεί το σχήμα που θέλουμε.
- Για ευκολία, πριν αρχίσω το τηγάνισμα, στρώνω στο ταψί του φούρνου σε λαδόκολλα τα πρώτα ωτία, από πάνω τους βάζω άλλη λαδόκολλα και προσθέτω τα υπόλοιπα και κάνω όσες στρώσεις χρειαστεί μέχρι να τελειώσει η ζύμη. Έτσι, τα έχω όλα συγκεντρωμένα σε ένα μέρος.
- Όταν τελειώσω το ζύμωμα, ανάβω το μάτι και ζεσταίνω το λάδι σε μέτρια προς δυνατή φωτιά. Ρίχνω ένα κομματάκι ζύμης να δω αν τσιτσιρίσει. Δεν το θέλουμε καμμένο το λάδι, να είναι τόσο ζεστό όσο χρειάζεται για να δημιουργηθούν οι πρώτες φουσκάλες στη ζύμη. Τα προσθέτουμε λίγα λίγα, ανάλογα το σκεύος και αναποδογυρίζουμε στο τηγάνι μέχρι να ροδίσουν και από τις δυο πλευρές. Έχουμε όλη την προσοχή μας εκεί για να μην καούν.
- Μόλις είναι έτοιμα, βγάζουμε με την κουτάλα και τοποθετούμε σε οποιοδήποτε σκεύος, πιατέλα ή πυρέξ ακόμα καλύτερα, στο οποίο έχουμε στρώσει χαρτί κουζίνας για να τραβήξει το περίσσιο λάδι.
- Στρώνουμε από πάνω τους κι άλλο χαρτί αν χρειαστεί και προσθέτουμε και τα υπόλοιπα ωτία. Η διαδικασία του τηγανίσματος επαναλαμβάνω γίνεται πολύ γρήγορα, οπότε, πρέπει να είμαστε προσεκτικοί.
- Αν θέλουμε, αφού κρυώσουν, πασπαλίζουμε με λίγη άχνη ζάχαρη. Αυτό συνήθως το κάνουμε όταν σερβίρουμε σε χαρές. Διαφορετικά, αφήνουμε τα ωτία μας ως έχουν, είναι εξίσου νόστιμα και όμορφα.
- Όταν κρυώσουν καλά, φυλάσσουμε σε τάπερ.
