Η Μαρία Γιαχνάκη στο elpis calling
Διεθνής αναλύτρια και αρθογράφος, CEO στο ινστιτούτο Άγιος Μάξιμος ο Γραικός, διευθύντρια δημοσιογραφικού ομίλου Πεμπτουσία, πολυγραφότατη με τριάντα χρόνια εμπειρίας στη δημοσιογραφία, με σημαντικές διακρίσεις και χιλιάδες ώρες στο ρεπορτάζ και στην έρευνα, στο ντοκιμαντέρ και στη συγγραφή.
Πίσω από το επάγγελμα, το καθαρό και βαθύ βλέμμα, το ζεστό χαμόγελο, η δύναμη ψυχής, η ασταμάτητη ανάγκη για δημιουργία, η γυναίκα που κρατά και τιμά τις ρίζες της, όσα της άφησε προικιά η οικογένεια και η αγαπημένη της μητέρα.
Στην πρώτη γραμμή η ανάγκη για αλληλεγγύη, το νοιάξιμο, η τιμή στα ήθη κι έθιμα, σε όσα δημιουργούν φροντίδα και ενίσχυση ψυχής, σε όσα μας ξεχωρίζουν και μας κάνουν ανθρώπους. Στήριγμα η πίστη και η εμπιστοσύνη στη Θεία Πρόνοια. Αγάπη μεγάλη τα ταξίδια.
Με ιδιαίτερη χαρά καλωσορίζουμε την Μαρία Γιαχνάκη στο elpis calling…
Σε μια πρόσφατη ομιλία σας είπατε ότι «έτυχε» να ξεκινήσετε ως πολεμική ανταποκρίτρια. Τυχαίνουν, αναρωτιέμαι, στη ζωή μας όσα ίσως θα θέλαμε τελικά και να μας συμβούν; Πόσο «τυχαία» πορευόμαστε στη ζωή;
Την λέξη «έτυχε» συνήθως την χρησιμοποιώ όταν δεν θέλω να περηφανευθώ ότι πέτυχα κάτι, γιατί το ήθελα πάρα πολύ και κοπίασα παρά πολύ γι αυτό.
Πιστεύω ακράδαντα ότι στην ζωή μας συμβαίνουν όλα μετά από μια σειρά δικών μας πράξεων και επιθυμιών και κόπων υπό την σκέπη της προσευχής μας και της εμπιστοσύνης μας στον Θεό, ο οποίος θεωρώ ότι επιτρέπει ό,τι είναι καλό να γίνει για την ψυχή μας. Πολλές φορές κάτι που θεωρούμε εμείς καλό για μας, ίσως δεν είναι καλό τελικά για την πορεία μας και για την σωτηρία μας. Με δυο λόγια πιστεύω πολύ στην Θεία Πρόνοια! Άρα, δεν πιστεύω ότι πορευόμαστε τυχαία στην ζωή.
Βρεθήκατε από τα στούντιο της Αθήνας στις εμπόλεμες ζώνες και πέρα από την κάλυψη των γεγονότων, παρατηρούσατε τη ζωή των ανθρώπων, κυρίως των γυναικών, καθώς αυτές σηκώνουν την ευθύνη της οικογένειας, των παιδιών και της καθημερινότητας.. Πώς ζουν αυτές οι γυναίκες και τα παιδιά τους στις περιοχές που βλέπουμε ατελείωτα χρόνια να βρίσκονται σε πόλεμο, σε έναν συνεχή αγώνα επιβίωσης;
Γενικά υπηρέτησα και υπηρετώ την δημοσιογραφία από διάφορα πόστα με κοινό παρανομαστή την έρευνα και το ρεπορτάζ.
Φέτος τον Ιούλιο του 2023 κλείνω 30 χρόνια στην δημοσιογραφία.
Ξεκίνησα σε πολύ μικρή ηλικία παράλληλα με τις σπουδές μου και νιώθω ότι έπλασα και τον χαρακτήρα μου μέσα από αυτή την διαδρομή. Δεν είχα φόβο, ούτε ανασφάλειες και θα έλεγα ότι είχα και άγνοια κινδύνου, διότι από πολύ νωρίς βρέθηκα σε εμπόλεμη ζώνη καλύπτοντας τον εμφύλιο στην πρώην Γιουγκοσλαβία και ό,τι ακολούθησε από κει κι έπειτα στην διεθνή σκακιέρα. Τα διεθνή γεγονότα πάντα με έλκυαν.
Σε όλα όμως τα γεγονότα που κάλυψα και σε όποιο σημείο του χάρτη κι αν βρέθηκα, παρατηρούσα τους ανθρώπους, ερευνούσα τις συνθήκες ζωής τους και είχα ιδιαίτερη ευαισθησία με τις μεγαλύτερες ηλικίες και με τα παιδιά.
Σε όλα τα γεγονότα όμως οφείλω να πω ότι η σταθερή αξία σε μια οικογένεια, η οποία παρηγορούσε, στήριζε και δημιουργούσε μια ασφάλεια για τα μέλη της ήταν η μάνα. Μεγάλη αξία έχει η μάνα για τον κόσμο και θεωρώ ότι αν οι μανάδες στηρίζονταν περισσότερο από τις κυβερνήσεις για να δουλέψουν απερίσπαστες με τα παιδιά τους, ο κόσμος μας θα ήταν καλύτερος.
Όσον αφορά τώρα, στο πως επιβιώνουν αυτές οι γυναίκες και τα παιδιά τους είναι πραγματικά κάτι το οποίο δεν μπορεί να περιγράψει κανείς, διότι μόνο αν είσαι εκεί μπορείς να κατανοήσεις.
Η μητέρα κυρίως πρέπει να αγκαλιάσει τα παιδιά, να φροντίσει να μην φοβούνται, να τα εμπνεύσει με την υπομονή της, να φροντίσει για το φαγητό τους, το οποίο πολλές φορές δεν υπάρχει σε εμπόλεμες συνθήκες. Εκείνη πρέπει να τα μάθει να προφυλάσσονται αλλά και να είναι έτοιμα να ζήσουν και χωρίς αυτήν ή τον πατέρα σε περίπτωση που χαθούν οι γονείς στον πόλεμο.
Θυμάμαι στον πόλεμο του Λιβάνου το 2016 σε έναν βομβαρδισμό στο χωριό Κανά στο Νότιο Λίβανο, το ξημέρωμα, 54 παιδιά και οι μητέρες τους βρήκαν τραγικό θάνατο μέσα σε καταφύγιο. Όταν έφτασα με τον ερυθρό σταυρό συγκλονίστηκα με την εικόνα: οι μητέρες είχαν κλείσει στην αγκαλιά τους τα παιδιά τους και τα σκέπαζαν με το σώμα τους για να τα προστατεύσουν, αλλά δυστυχώς ο βομβαρδισμός δεν άφησε περιθώρια ζωής.
Αυτή η αγκαλιά για μένα έκλεινε μέσα της όλο το νόημα της μητρικής δύναμης και προστασίας.
Αν οι μανάδες στηρίζονταν περισσότερο από τις κυβερνήσεις για να δουλέψουν απερίσπαστες με τα παιδιά τους,
ο κόσμος μας θα ήταν καλύτερος!
Οι απώλειες συνοδεύουν την επαγγελματική επιτυχία κι όλα ισορροπούν σε μια κλωστή, ειδικά στο πολεμικό ρεπορτάζ. Τι κοινό βρήκατε στο βίωμα των ανθρώπων του πολέμου και των ελεύθερων πολιτών των μεγαλουπόλεων;
Η απώλεια είναι η ίδια για όλον τον κόσμο, είτε προκληθεί από πολεμική πράξη, είτε από ασθένεια, είτε από δυστύχημα, είτε ακόμη και από ένα φυσιολογικό θάνατο. Σίγουρα ο βίαιος θάνατος είναι πιο τραγικός γιατί υπάρχει και το σοκ και ο διαρκής φόβος, η απειλή πριν συμβεί το μοιραίο. Μιλάμε για έναν αργό ουσιαστικά θάνατο.
Το βίωμα όμως του θανάτου είναι το ίδιο. Για καιρό δεν μπορείς να αποβάλεις τις εικόνες μιας απώλειας και ίσως να μην τις αποβάλεις και ποτέ. Νομίζω ότι μόνο πνευματικά μπορεί να αντιμετωπίσει ο άνθρωπος τον αποχωρισμό από τα αγαπημένα του πρόσωπα και μόνο πνευματικά μπορεί να εξηγήσει αυτό που λέμε απώλεια, αλλά που ουσιαστικά είναι ένας πρόσκαιρος αποχωρισμός.
Ασχολείστε πολλά χρόνια και με το εκκλησιαστικό ρεπορτάζ. Λίγο να παρακολουθήσει κανείς την επικαιρότητα, αντιλαμβάνεται ότι ο χριστιανικός κόσμος περνά δύσκολα, ιδιαίτερα στη Μέση Ανατολή. Πώς ζουν οι άνθρωποι εκεί; Έχουν μείνει χριστιανοί;
Ως διεθνής ανταποκρίτρια μοιραία ασχολείσαι και με ό,τι έχει σχέση με την ορθοδοξία και λέω μοιραία διότι σε όλες τις χώρες στις οποίες έχει χρειαστεί να βρεθώ και κυρίως στη Μέση Ανατολή έχουμε τα Πατριαρχεία μας, τα μοναστήρια μας και ορθόδοξο πνεύμονα τους ορθόδοξους χριστιανούς.
Πάντα σε ένα πόλεμο κινδύνευαν λοιπόν και όλοι αυτοί. Οι ορθόδοξοι χριστιανοί βέβαια γενικά κινδυνεύουν περισσότερο από όλους θα έλεγα, διότι γενικά οι Χριστιανοί διώκονται και δολοφονούνται, το λένε και οι διεθνείς οργανώσεις.
Υπάρχουν Χριστιανοί σίγουρα παντού στη Μέση Ανατολή οι οποίοι δίνουν τον δικό τους αγώνα με ό,τι αυτό συνεπάγεται και είναι μια μαρτυρία αυτή κυρίως στους Αγίους Τόπους οι οποίοι βιώνουν μαρτύριο λόγω του μόνιμου πολέμου ανάμεσα στο Ισραήλ και την Παλαιστίνη. Όμως το μαρτύριο αυτό και οι δοκιμασίες μας κάνουν πιο δυνατούς…
Η απώλεια είναι ουσιαστικά ένας πρόσκαιρος αποχωρισμός
Ξεχνιούνται ποτέ οι εικόνες που ίσως έγιναν τραυματικές εμπειρίες; Πόσες πληγές έχουν μείνει ανοιχτές από την παρουσία σας στις εμπόλεμες περιοχές κ. Γιαχνάκη;
Ποτέ. Εγώ τουλάχιστον δεν τις ξέχασα ποτέ. Έμαθα να ζω με αυτές. Αυτές οι εικόνες γίνονται μέρος του εαυτού σου και η αιτία να διαμορφώσεις αλλιώς την ζωή σου, αφού αλλάζει και η φιλοσοφία σου. Άλλωστε υπήρξαν άνθρωποι συνεργάτες και φίλοι που χάθηκαν στην εμπόλεμη ζώνη και όπως καταλαβαίνετε δεν είναι εύκολο να ξεχαστούν ούτε οι ίδιοι ούτε οι στιγμές.
Οι πληγές γιατρεύονται, διότι η ζωή προχωρά και προσπερνά όλα όσα ζεις και τα καλά και τα κακά.
Σου μένει με τον καιρό μια γλυκιά ή μια πικρή αίσθηση για τους ανθρώπους και για τις καταστάσεις που έζησες.
Έχετε βραβευθεί στο φεστιβάλ του Λονδίνου με το βραβείο Odysseus για το ντοκιμαντέρ με θέμα τον Ανωγειανό γάμο. Πριν ρωτήσω αν έχει μέλλον το ντοκιμαντέρ στην Ελλάδα, αναρωτιέμαι αν τελικά το μέλλον περνά μέσα από την παράδοση..
Η παράδοση φτιάχνει το μέλλον διότι η παράδοση είναι τα πόδια μας, οι ρίζες μας. Αν δεν έχουμε ρίζες, τότε θα είμαστε ένα φτερό στον άνεμο. Η παράδοση είναι οι μνήμες μας, οι γεύσεις μας, τα συναισθήματά μας, ο πολιτισμός μας, η κουλτούρα μας. Χωρίς αυτά πώς θα υπάρξει μέλλον;
Το ντοκιμαντέρ μου «Καλώς ήρθατε συμπεθέροι» μιας και αναφερθήκατε σε αυτό, είναι ένα ντοκιμαντέρ που δίνει το στίγμα της παράδοσης στην Κρήτη αναφορικά με το γάμο. Μέσα από ένα τέτοιο γάμο βλέπει κανείς την κοινωνική συνοχή, αντιλαμβάνεται την αλληλεγγύη, συνειδητοποιεί ότι δεν είναι μόνος σε ένα βήμα της ζωής και βιώνει την αγάπη και τον έρωτα ενός ζευγαριού που θέλει να κάνει οικογένεια, μέσα από τη συνήθεια των πράξεων που προετοιμάζουν ακόμη και το γλέντι για το γάμο που γίνεται σημείο αναφοράς.
Η παράδοση είναι τα πόδια μας, οι ρίζες μας!
Είστε πολύ δραστήρια, τόσο δραστήρια που δεν ξέρω πότε βρίσκετε χρόνο να ησυχάζετε, να γράφετε τα βιβλία σας, να είστε κοντά στους ανθρώπους σας. Πώς τα καταφέρατε όλα αυτά τα χρόνια κ. Γιαχνάκη;
Όταν οι άνθρωποι θέλουν και αγαπούν αυτό που κάνουν νομίζω βρίσκουν χρόνο γι αυτό, όχι όμως για να ησυχάζουν. Η αλήθεια είναι ότι δεν βρίσκω χρόνο για να ησυχάσω και ουσιαστικά δεν έχω κάνει ποτέ διακοπές. Όταν ερχόταν ο καιρός να πάρω τις κανονικές μου άδειες από την εργασία μου, πάντα οργάνωνα και μια αποστολή, είτε για ντοκιμαντέρ, είτε για συνεργασία με πρακτορεία που συνεργάζομαι και απλώς συνδύαζα όλα αυτά με διακοπές.
Για μένα τα ταξίδια είναι το ωραιότερο δώρο που μπορώ να κάνω στον εαυτό μου και μετά από ένα ταξίδι είμαι πάντα ξεκούραστη γιατί έχω γεμίσει μπαταρίες. Έχω μόνο ένα παράπονο από τον εαυτό μου, διότι δεν έχω πολύ χρόνο για τα βιβλία μου. Έχω αφήσει στη μέση τρία βιβλία τα οποία γράφω παράλληλα κι ελπίζω να τα ολοκληρώσω κάποια στιγμή.
Απελευθερώνομαι με το γράψιμο, εξατμίζω τις εμπειρίες μου τις γνώσεις μου και την μελέτη μου πάνω στην ζωή και στους ανθρώπους. Εύχομαι σύντομα να κυκλοφορήσω και τα επόμενα βιβλία μου αν και «Τα τείχη δεν χωρίζουν» κάνει ακόμη πλούσια διαδρομή και μεταφραστικά.
Απελευθερώνομαι με το γράψιμο!
Μήπως είστε και υφάντρα όπως υπήρξε η μητέρα σας; Ποιά είναι τα «προικιά» σας από τα παιδικά χρόνια στην Κρήτη και τον τόπο καταγωγής σας; Τι έχει γράψει περισσότερο στη μνήμη;
Τώρα ακουμπάτε μια πολύ ευαίσθητη χορδή μου, διότι πριν λίγο καιρό αποχωρίστηκα την μητέρα μου την οποία όχι μόνο υπεραγαπώ αλλά ήταν η πνοή μου, η έμπνευσή μου, οι στόχοι μου, το μέλλον μου. Της οφείλω ό,τι είμαι σήμερα και ό,τι έχω κάνει ως τώρα διότι με στήριζε πάντα.
Η μαμά μου ήταν καλλιτέχνης, είχε μια μοναδική ικανότητα στην υφαντική τέχνη, ήταν τολμώ να πω η καλύτερη στην Κρήτη. Τα υφαντά της είναι αυτή την στιγμή έργα που θα εκτεθούν για μουσειακούς λόγους και είμαι πολύ περήφανη γι αυτό.
Εγώ τα λατρεύω τα υφαντά της, αν και ποτέ δεν κάθισα στον αργαλειό, της γέμιζα μασούρια με κλωστή για να τα βάλει στη σαΐτα και να υφάνει, έκοβα χρώματα για να κεντήσει τα σχέδια και παράλληλα διάβαζα. Πέρασα πολλές ώρες δίπλα στους αργαλειούς της μαμάς, αλλά δεν είχα χρόνο να ασχοληθώ με την τέχνη της. Ακόμη θυμάμαι το Τακ Τακ του αργαλειού της και τα τραγούδια της, διότι όσο ύφαινε τραγουδούσε!
Εκτός λοιπόν από τα προικιά που μας ετοίμασε και στις τρεις κόρες, μας άφησε και πολλές παρακαταθήκες που για μένα αυτή ήταν η πιο σημαντική προίκα.
Η αλληλεγγύη, το νοιάξιμο για τη γειτόνισσα, το ζύμωμα, η φροντίδα του σπιτιού της οικογένειας, ο εκκλησιασμός, η νηστεία, τα ήθη κι έθιμα που τηρούσε κατά γράμμα ήταν η μεγαλύτερη προίκα που θα μπορούσε να μας μεταλαμπαδεύσει.
Η μητέρα μου ήταν πολύ έξυπνη γυναίκα, έκανε απίστευτους λογαριασμούς με το μυαλό της, ήταν πολύ καλή στα μαθηματικά, ήταν ενημερωμένη για όλα τα γεγονότα, συμπονούσε τα θύματα του πολέμου, στεναχωριότανε με τους πρόσφυγες, με τους φτωχούς και ήταν ελεήμων. Όλη αυτή είναι η προίκα μας.
Είναι κάτι που θα θέλατε να μη χαθεί ποτέ από το νησί και την ψυχή των Κρητικών και αντιστρόφως, υπάρχει κάτι που σας ενοχλεί πολύ και θα θέλατε να εκλείψει;
Από τους κρητικούς δεν θα ήθελα να χαθεί το χαρακτηριστικό της φιλοξενίας και η αγάπη για την παράδοση και την οικογένεια. Ο μοναδικός τρόπος που έχουν να θρηνούν και να γλεντούν, να συμπαραστέκονται στις λύπες και στις χαρές των άλλων. Να μοιράζονται δηλαδή την ζωή…
Με ενοχλεί που δεν έχουν καλή σχέση με την καθαριότητα και την φροντίδα του περιβάλλοντος. Ντρέπομαι όταν βλέπω σκουπίδια στους δρόμους, ξερά χόρτα στα πάρκα και τα πεζοδρόμια, ιδίως όταν φέρνω φιλοξενούμενους στο νησί. Μισώ το γεγονός ότι αφήνουν τα μικρά παιδιά και οδηγούν και βάζουν σε κίνδυνο την ζωή τους και τη ζωή των άλλων. Στεναχωριέμαι που στο νησί αυτό υπάρχει μεγάλο πρόβλημα με τα ναρκωτικά και γενικά υπάρχει ατιμωρησία.
Μια ευχή παρακαλώ για τους αναγνώστες του elpis calling..
Υγεία στην ψυχή και στο σώμα εύχομαι σε όλους και κυρίως εμπιστοσύνη στον Θεό.
