Από Γυναίκα Μητέρα, αλλά πάντα Γυναίκα…
Δύο είναι τα σημαντικότερα γεγονότα στη ζωή κάθε ανθρώπου: η γέννηση και ο θάνατος. Ο ανθρώπινος οργανισμός σοκάρεται βαθιά από την απώλεια ενός αγαπημένου, αλλά και από τη γέννηση του, μολονότι με πολύ διαφορετικά συναισθήματα. Τα κοινά, ωστόσο, αυτών των εμπειριών είναι ότι είναι και οι δυο οριστικές, αμετάκλητες και μη αναστρέψιμες.
Το παρόν άρθρο θα εστιάσει στη δεύτερη εμπειρία και συγκεκριμένα αυτή της μητρότητας.
Η γυναίκα από τη γέννηση της αρχίζει να συνδιαλέγεται με το μητρικό ρόλο, και δυο από τις μεγαλύτερες αλλαγές της ζωής, η έναρξη της εμμήνου ρύσεως και η εμμηνόπαυση, θα σηματοδοτήσουν την αρχή και τη λήξη της γονιμότητάς της. Οι κοινωνίες σε ανατολή και δύση, η ιστορία, η βιολογία, οι πρόγονοι, οι μητέρες και οι γιαγιάδες της, τής δίνουν το μήνυμα ότι η μητρότητα είναι ό,τι πιο πρωταρχικό αλλά και φυσικό για την εκπλήρωση του φύλου της.
Αν κοιτάξουμε ωστόσο, με προσοχή, τις εμπειρίες της μητρότητας των γυναικών, είτε έχουν κάνει παιδιά, είτε όχι, θα δούμε ότι η αλήθεια δεν είναι τόσο απλή.
Οι γυναίκες βιώνουν πρωτόγονα ένστικτα και αντιφατικά συναισθήματα, που μόνο τα τελευταία χρόνια βρίσκουν το θάρρος να εκφράσουν, αλλά και πάλι με μεγάλη επιφύλαξη.
Έτσι μία γυναίκα μπορεί να αισθανθεί αφάνταστο τρόμο για την επιβίωση των παιδιών της, αλλά μπορεί να αισθανθεί και αρνητικά συναισθήματα ή αμφιθυμία για αυτά. Παράλυση μπροστά στην ενδεχόμενη ανικανότητά της ως μητέρα και πρωτόγονη ευαλωτότητα και εξάρτηση από το σύντροφό της όταν τεκνοποιήσει. Ανταγωνισμό με τις άλλες μητέρες και κατάρρευση ή άνθιση της σεξουαλικότητας της. Έντονη ζήλια και θυμό για τις άλλες γυναίκες, αν προσπαθεί να αποκτήσει παιδί, αλλά δεν τα καταφέρνει. Φόβο μετάνοιας και αίσθημα μειονεξίας, ενοχών ή μη ολοκλήρωσης αν αποφασίσει να μην κάνει παιδιά.
Πού εδράζονται λοιπόν όλα αυτά και άλλα τόσα συναισθήματα; Μόνο στο χαρακτήρα, την ικανότητα και την εμπειρία της εκάστοτε γυναίκας; Αμφιβάλω. Γιατί μπροστά στο μητρικό ρόλο όλα μηδενίζουν και επανεκκινούν: οι αξίες, τα πρέπει, η ομορφιά, τα φύλα, το καλό και το κακό, τα ένστικτα, η ιεραρχία, η εξουσία, ο έρωτας, η ισότητα και η ατομικότητα. Αυτό είναι αναμφίβολα μια βαριά κληρονομιά για τη γυναίκα.
Συμπερασματικά, μητρότητα δεν είναι μόνο η εμπειρία της κυοφορίας, γέννησης και ανατροφής του ανθρώπου, που πιθανότατα θα αγαπήσεις πιο πολύ από οτιδήποτε στη ζωή σου και που δύναται να σε οδηγήσει από το Εγώ στο Ένα.
Είναι και ένα πλήθος ακόμα πραγμάτων∙ είναι η κυοφορία, γέννηση και ενσάρκωση του πιο αρχετυπικού ρόλου. Ενός ρόλου που υπάρχει παντού στη φύση, από το μικρότερο πτηνό έως το μεγαλύτερο θηλαστικό. Ένας ρόλος που επαναλαμβάνεται ανά τους αιώνες, σε πάρα πολλούς πολιτισμούς και διάφορες μυθολογίες.
Η παρθένος μητέρα και η μητέρα ως θεότητα, έχει λατρευτεί από πλήθος διαφορετικών θρησκειών. Ο μητρικός ρόλος έχει διαδραματίσει καταλυτικό ρόλο για μεγάλες κοινωνικές ανισότητες και είναι το κανάλι μέσω του οποίου η κοινωνία επιβάλλεται στη γυναίκα. Αντιπροσωπευτικό παράδειγμα είναι η εκμετάλλευση των γυναικών από ακραία καθεστώτα για τη γέννηση εργατικού δυναμικού. Ό,τι επιτεύγματα έχει καταφέρει το γυναικείο κίνημα, τελειώνουν εκεί που αρχίζει η μητρότητα.
Το μητρικό αρχέτυπο είναι βαθιά ριζωμένο στο κύτταρο κάθε γυναίκας, είτε αυτή κάνει παιδιά, είτε όχι, και κουβαλάει όλες τις ιστορίες του, καλές και κακές. Και επιπρόσθετα η κάθε διαφορετική γυναίκα φέρει και όλες εκείνες τις ατομικές ιστορίες μητρότητας που έζησαν οι γυναίκες της οικογένειάς της από γενιά σε γενιά, είτε το ξέρουν, είτε όχι.
Συνεπώς όταν αυτή τελικά γεννήσει, μέσα από το στενό χωνί δεν περνά μόνο το νεογέννητο. Ο ίδιος της ο εαυτός θα υποστεί ένα μεγάλο θάνατο και μία μεγάλη γέννηση. Γίνεται από γυναίκα μητέρα και έτσι επιστρέφει στον πολιτισμό, την κοινωνία, τον εαυτό της και τις σχέσεις της. Και εδώ φυσικά τίθεται το εύλογο ερώτημα: το αρσενικό κύτταρο δεν κουβαλάει μια ανάλογη βαριά κληρονομιά; Σαφέστατα. Και αν κοιτάξουμε με προσοχή ποια είναι τα μεγάλα πάθη, τα άγρια ένστικτα και οι μεγαλύτεροι φόβοι των αντρών, ίσως και να τα εντοπίσουμε.
Επιστρέφοντας όμως στη γυναίκα και τη μητρότητα, θα λέγαμε ότι είναι ένα ταξίδι που χρειάζεται σεβασμό και συνειδητοποίηση της οικουμενικότητας της εμπειρίας. Χρειάζεται επίσης πλήρη αντίληψη και συνείδηση της πολυπλοκότητας των επιρροών, προκειμένου η γυναίκα να βρει το μονοπάτι και τον προορισμό της δικής της ψυχής.
Τέλος, μέσα σε αυτή τη διαδικασία όπου όλες οι πρόσφατες συναισθηματικές ατομικές μνήμες της γυναίκας μηδενίζουν για να εισέλθουν οι οικουμενικές μνήμες της μητέρας, η γυναίκα πρέπει να θυμάται, ότι από γυναίκα έγινε μητέρα, αλλά πρέπει και πάλι να επιστρέψει εκεί από όπου ξεκίνησε και να γίνει ξανά γυναίκα.
