Τα Χριστούγεννα και το νόημά τους…
Αναρωτιέμαι ώρες ώρες σε ποιους απευθύνεται η ευχή “καλά Χριστούγεννα!”. Καλές γιορτές ναι, καλά να περάσετε ναι, με το καλό το νέο έτος μάλιστα. Αλλά καλά Χριστούγεννα;
Ο κόσμος όλος γιορτάζει, αλλά τί;
Μήπως την επίσημη άφιξη του χειμώνα; Μήπως το έθιμο με τα δώρα κάτω από το στολισμένο δέντρο; Τα χριστουγεννιάτικα τραγούδια και το last Christmas; Μήπως γιορτάζει το όνειρο μιας διαμονής σε ένα ωραίο, ζεστό, χουχουλιάρικο σαλέ μέσα στο κάτασπρο μαγικό δάσος με τα σκιουράκια και τα ωραία ποτά δίπλα στο τζάκι και το τσακ τσακ του ξύλου;
Είναι εντυπωσιακή η μαζική “υστερία” για τη γιορτή των Χριστουγέννων, γιατί πώς να το πω πολύ απλά, είναι μια καθαρά θρησκευτική χριστιανική γιορτή που (αν και το μήνυμά της θα έπρεπε όχι να γιορτάζεται αλλά να εφαρμόζεται όλο το χρόνο) ουσιαστικά και τυπικά αφορά μόνο μια μέρα. Την 25η Δεκεμβρίου ημέρα της γεννήσεως του Χριστού. Οι απανταχού χριστιανοί λοιπόν ψάλλουν το δόξα εν υψίστοις και πιστεύουν στη γιορτή αυτή καθ’ εαυτή χωρίς τα υπόλοιπα παρατράγουδα. Πώς λοιπόν έγινε αυτό το διάστημα να εορτάζεται με τόσα φρου φρου κι αρώματα και μάλιστα ξεκινώντας τους εορτασμούς μήνες πριν τον Δεκέμβρη;
Πόση ανάγκη έχουμε για ένα μεγάλο διάλειμμα από τα βάσανα και τις ακραία απαίσιες και βασανιστικές εικόνες και ειδήσεις που κάθε μέρα φτάνουν στα σπίτια μας; Κι αν δεν είμαστε τελικά σε θέση να γιορτάζουμε τα πολύ σπέσιαλ σύγχρονα χωρίς κανένα νόημα Χριστούγεννα, πόσο μεγάλη ζημιά μπορούν να κάνουν;
Τελικά μήπως το προσδοκώμενο δεν είναι να κρατήσεις κάποια έθιμα αλλά να ξεπεράσεις τον εαυτό σου σε στολισμούς, δώρα και τραπεζώματα;
Όλα μέσα στο πρόγραμμα είναι θα μου πεις! Ναι, είναι και καλά κάνουν και είναι κι αν πω κάτι τώρα εγώ για το τι θα έπρεπε να κάνουμε και τι όχι θα ήταν υποκρισία, γιατί εδώ και πόσο καιρό έχω ήδη ετοιμάσει στο μυαλό μου το τραπέζι το εορταστικό της ημέρας των Χριστουγέννων…
Πολλά έχουν ειπωθεί, πολλά συνεχίζουν να λέγονται, πολλές μελέτες υπάρχουν για την καταπολέμηση της εορταστικής κατάθλιψης και πόσο αυξάνονται οι αυτοκτονίες τις μέρες αυτές από ανθρώπους που δέχτηκαν μέσα τους με τόση βία το βάρος μιας όμορφης γιορτής, μιας μόνο μέρας αλλά με ένα αιώνιο και πανανθρώπινο μήνυμα που μάλλον έχουμε ξεχάσει. Και αναφέρομαι στους “δηλωμένους” χριστιανούς, γιατί οι άλλοι δεν έχουν καμιά υποχρέωση να θυμούνται, απλά “καταπιέζονται” στη χαρά και πρέπει να γιορτάσουν κι αυτοί κάτι που ναι μεν δεν πιστεύουν, αλλά είναι μια καλή αφορμή για οικογενειακές συγκεντρώσεις, βολτούλες, δωράκια και λοιπά τέτοια όμορφα…
“Το ορθόδοξο δωδεκαήμερο των Χριστουγέννων με τα ωραία έθιμα που αποτελούσε ευκαιρία για ανάπαυλα από αγροτικές ασχολίες και ταξίδια στη θάλασσα έχει εκλείψει. Η δεισιδαιμονική σκέψη του απλού ανθρώπου έδωσε τη θέση της στην επιστημονική γνώση. Όσα από τα έθιμα διατηρούνται ακόμη έχουν απολέσει τον συχνά μαγικοθρησκευτικό τους χαρακτήρα, ο οποίος εμπεριείχε και τον σεβασμό στη φύση και τα στοιχεία της (νερό, γη, ζώα, φυτά). Στη θέση τους μπήκαν συνήθειες με κοινωνικό και συμβολικό χαρακτήρα (ρεβεγιόν, χαρτοπαιξία, γούρια κλπ)”, όπως αναφέρει η Αικατερίνη Πολυμέρου – Καμηλάκη διευθύντρια του Κέντρου Λαογραφίας της Ακαδημίας Αθηνών.
Έχει ξεχειλώσει τόσο πολύ το διάστημα της αναγκαστικής χαράς που από πρώτη Νοεμβρίου αρχίζουν οι στολισμοί, να μπούμε στο “πνεύμα” λέει και μετά αρχίζει η αντίστροφη μέτρηση των ημερών, που εμένα προσωπικά με ανατριχιάζει. Κάνω γύρους τα τετράγωνα και προσπαθώ να αποφύγω τα παιχνιδάδικα σε έκταση χιλιομέτρου και ουαί κι αλλοίμονο αν ξεχάσω κάτι και πρέπει να το πάρω παραμονές. Τρόμος. Τρόμος μαζί και εικόνες δικές σου, των άλλων, εκείνων που έχουν, εκείνων που δεν έχουν, εκείνων που απλώνουν χέρι και ζητούν αλλά και κείνων που από ντροπή χάνονται στο πλήθος χωρίς να ζητούν, ανάμεικτα συναισθήματα, κρατήματα που δεν σε αφήνουν να γευτείς τη χαρά της γιορτής, το νόημά της, αλλά θες και να ξεφύγεις, να χαλαρώσεις και να ξεχάσεις για λίγο την ασχήμια και τα απίστευτα που συμβαίνουν.
Ταραγμένος όλος ο πλανήτης είναι και εξαγριωμένος κι ο φόβος αυτός είναι δυνατός τελικά.
Θες να νιώσεις και να πιστέψεις στην αλλαγή, να ελπίσεις στην αλλαγή του μέσα σου, του έξω κόσμου, του κόσμου όλου.
Στις γιορτές παραπαίει η χαρά. Πόσο να φιλτράρεις πια τις λέξεις; Πόσο να συμμαζέψεις τα ασυμμάζευτα; Μας έμαθαν να μιλάμε χωρίς να λέμε την αλήθεια. Σκεφτόμαστε πολύ αλλά λέμε συστηματικά ψέματα. Ποιά είναι η αλήθεια μας τελικά;
Η από βάθους ψυχής ευχή μου είναι το άστρο το λαμπερό να δείξει σε όλους μας τον προσωπικό δρόμο τον απάτητο, να ξαναγραφεί εντός μας η πίστη με γράμματα μεγάλα και φωτεινά και τα νέα βήματά μας να οδηγήσουν στην αλλαγή, στην ανασυγκρότηση, στη δύναμη της ψυχής και στην αναγέννησή της. Πάντα η γέννηση ενός μωρού φέρνει χαρά κι ελπίδα! Αυτή δεν πρέπει να χαθεί. Ποτέ!
Ανάβω καντηλάκι, καίω λιβάνι κι εύχομαι καλά Χριστούγεννα σε σένα που έχεις και σε σένα που δεν έχεις, σε σένα που θα καλέσεις και σε σένα που θα είσαι με την οικογένεια απλά και ταπεινά σαν μια καθημερινή, σε σένα που πιστεύεις και σε σένα που δεν πιστεύεις, σε σένα που είχες και που έχασες ανθρώπους, κουράγια, πίστη, σπίτι, που είσαι μόνος ή με πολύ κόσμο αλλά μόνος, σε σένα που ήλπιζες κι απογοητεύτηκες και σε σένα που περιμένεις τις γιορτές από καιρό με αγωνία και χαρά για να φωτίσει λίγο ο γκρι κόσμος…
Ας τα ζήσουμε όλοι με ηρεμία και ας τα χαρούμε όπως ξέρουμε κι όπως μπορούμε με επίγνωση!
[Στο σταυροδρόμι των Χριστουγέννων οι φωνές των αγγέλων σκεπάζονται σήμερα από απαίσιες κραυγές. Ο άνθρωπος βρίζει το Θεό· φασκελώνει τη δόξα του κι επιδεικνύει αυτάρεσκα τα δικά του επιτεύγματα. Χλευάζει την ειρήνη του· την αγνοεί και δεν την εννοεί. Απορρίπτει την ευδοκία του γι’ αυτό μένει δυστυχισμένος και βασανιζόμενος. Τί Χριστούγεννα θα κάνει φέτος η ανθρωπότητα; Ποιός θα ακούσει τον ύμνο των αγγέλων; Αν με λαχτάρα προσεύχεσαι “αγιασθήτω το όνομά σου“, θα ακούσεις το “δόξα εν υψίστοις Θεώ“. Αν με αγάπη ζητάς· “ελθέτω η βασιλεία σου“, θα νιώσεις το “επί γης ειρήνη“. Κι αν με χαρά και αφοσίωση ομολογείς “γενηθήτω το θέλημα σου“, πηγαία θα αναφωνήσεις το “εν ανθρώποις ευδοκία“. Αυτός που γιορτάζει αληθινά τη γέννηση του Χριστού, γιορτάζει πράγματι τη δική του αναγέννηση, τη γέννηση ενός καινούργιου και λυτρωμένου άνθρωπου…. (Στεργ. Ν. Σάκκου, “Ο Θεός στη γη μας”. Εκδ. Ο.Χ.Α. Απολύτρωσις. Θεσσαλονίκη 2005. σ.25-28)]
