Του Μάη του γλυκού…

Γλυκό σερμπέτι αλλά πιο ελαφρύ από τα άλλα σερμπέτια της χαράς και του καημού που τα τρως και χαίρεσαι ή τα τρως και κλαις! Με τι άλλο πάει κάτω η πίκρα, η κούραση, ο προβληματισμός; Το θέλει το γλυκό του η ζωή παιδιά! Και γλυκό θέλει και παρέα και τις στιγμές μοναξιάς χρειάζεται για να φορτίσει μπαταρίες και τρέλλα και ησυχία, όσα μπορεί ο καθένας να αντέξει!

Χρειάζονται όλα προκειμένου να σπάσουμε τα δεσμά με τα δεσμά, του μυαλού, της κοινωνίας, του καθωσπρεπισμού, των ανούσιων τύπων, της μπάλας που σέρνουμε στο πόδι, τις χειροπέδες που κλείδωσαν σε μια σκάλα, αυτά, εκείνα και τα άλλα.

Σεκέρ παρέ και πάμε παρακάτω με τα πολλά και τα λίγα, με όσα μπορεί ο καθένας. Με ένα σεκέρ παρέ πάμε να υποδεχθούμε τον Μάη, να ολοκληρώσει η άνοιξη το πανηγύρι της και να προσθέσουμε κι άλλα χρώματα κι άλλα άνθη στη ζωή μας και τη δύσκολη καθημερινότητα. Κι ένας άνθρωπος μόνος, μια ψυχή κατάμονη στη γη αυτή, στις πόλεις και στις γειτονιές που δεν πηγαίνει ο νους μας, με ένα γλυκό μπορεί να αλλάξει η προοπτική του, έστω για δευτερόλεπτα και να φανταστεί όσα θέλει και αγαπά, κι ας κρατήσει αυτό λίγο, κι ας κλάψει μ’ αναφηλιτά τρώγοντας την τελευταία μπουκιά από το γλυκό.

Μάης και λουλούδια, Μάης και αγώνες, Μάης της Αλώσεως, Μάης που συνδυάζει χαρά και λύπη. Η πρωτομαγιά που δεν είναι αργία αλλά απεργία, συνδεδεμένη με τα τρία οχτάρια και τους αγώνες των εργαζομένων στο Σικάγο το 1886 για 8 ώρες εργασία, 8 ψυχαγωγία και 8 ώρες ύπνο! Πόσο μακριά και πόσο κοντά είμαστε ακόμα με το 1886! Πενήντα χρόνια μετά στην Θεσσαλονίκη οι καπνεργάτες θα έδιναν τον δικό τους αγώνα και ο Ρίτσος θα έγραφε τον «Επιτάφιο»: «Μέρα Μαγιού μου μίσεψες, μέρα Μαγιού σε χάνω…» Και μόνο εγώ βλέπω τον τροχό να γυρίζει προς τα πίσω;

Καλομηνάς στα ποντιακά και όχι άδικα, ο τρίτος γιος της άνοιξης αντιστοιχεί με τον αρχαίο μήνα Θαργηλιώνα και τον γιόρταζαν με τα περίφημα Ανθεοφόρια. Λένε ότι δεν κάνει να παντρευτεί κανείς Μάιο εκτός κι αν είναι γάιδαρος ή βασιλιάς. Όποιος ενωθεί με τα δεσμά του γάμου μπορεί να μην στεριώσει, γιατί ο μήνας αυτός είναι άρρηκτα δεμένος με ανεξέλεγκτες δράσεις βλαπτικών ενεργειών που σχετίζονται με τον θάνατο.  Εγώ το τόλμησα και δεν ανήκω σε καμία κατηγορία, ελπίζω. Αλλά έχω κι ένα φόβο.

Λένε ότι δεν κάνει να φυτεύουμε, το έχω καταρρίψει και αυτό, δεν είδα διαφορά στα φυτεμένα μαγιάτικα! Στις γνωστές δοξασίες αναφέρεται ότι καμιά κοπέλα δεν πρέπει να ξεκινήσει καινούργιο κέντημα, πλεκτό ή υφαντό γιατί δεν θα το χρησιμοποιήσει σε χαρές αλλά σε λύπες, τσεκαρισμένο κι αυτό, δεν ίσχύει. Στολίζουμε τις πόρτες των σπιτιών με το στεφάνι που συμβολίζει την υποδοχή της δύναμης της φύσης στο σπιτικό. Φτιάχνεται σε κύκλο γιατί θεωρείται απόλυτο και τέλειο σχήμα. Ο κύκλος προστατεύει από κακόβουλες δυνάμεις. 

Το στεφάνι έπρεπε να έχει συγκεκριμένα λουλούδια. Πάντως η γιαγιά μου που κρέμαγε στην πόρτα της μερικές μαργαρίτες και ό,τι άλλο έβρισκε δεν είδε διαφορά στη ζωή της.. Ένα κλαδί ελιάς δηλώνει την αγάπη, συμβολίζει την οικογένεια και την φιλία. Ένα κλαδί με αγκάθια προστατεύει από το κακό κάθε σπίτι. Το σκόρδο, σύμβολο αποτροπής και προστασίας από το κακό μάτι. Το καρπισμένο στάχυ συμβολίζει την καρποφορία της γης. Τα λουλούδια της εξοχής συμβολίζουν την αναγέννηση της φύσης και την απομάκρυνση των πνευμάτων.

Κάθε τόπος έχει και τα δικά του έθιμα για την κατασκευή του. Πόσες και πόσες ακόμα δοξασίες που είναι αδύνατο να αναφέρω σε μια ανάρτηση. Ωραία έθιμα, ιδιαίτερα, μοναδικά. Πέρασαν και έμειναν σε τόσες γενιές, άντεξαν πολέμους και καταστροφές και μεταναστεύσεις και φτώχιες. Και έφτασαν ως εμάς ακέραια, λίγο ξεχασμένα, λίγο παραποιημένα, λίγο προσαρμοσμένα, λίγο απ’ όλα.

Έθιμα και τραγούδια γλυκά σαν την άνοιξη, σαν την μυρωδιά των ανθισμένων ρόδων, σαν την διαπεραστική ομορφιά των ασπάλαθων, των σπάρτων, της μέντας και του δυόσμου, της ρίγανης που κρέμεται να ξεραθεί.

Είναι μεγάλη ευτυχία και ευλογία που ζούμε σε μια χώρα «ανθισμένη». Όσο κι αν μας θέλουν μαραμένους, αποκαμωμένους, χαμένους στην ταραχή και τη «βία» της ανάγκης και της καθημερινότητας, η άνοιξη είναι εδώ και ο έλληνας την τιμά όπως μπορεί. Και αυτό γινόταν και θα γίνεται, όσο θα υπάρχει άνοιξη!

Μην σταματήσετε να ελπίζετε στα λουλούδια που ανθίζουν, στις γειτονιές που μοσχοβολούν, στον Απρίλη που σβήνει και στον Μάη που μπροστάρης ανοίγει τον δρόμο στα καλοκαίρια μας. Γιατί η Ελλάδα μοσχοβολά όλα αυτά για τα οποία κάποιοι αγωνίζονται να μας πείσουν ότι χάσαμε. Όσο θα τα αγαπάμε δεν έχουμε χάσει τίποτα!

Καλό μήνα!

Ε.Π

(Πηγή εθίμων: Ε. Μπετεινάκη, Ο Μάης κρύβει μυστικά)