“Η Φόνισσα” του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη
Με αφορμή την ταινία «Φόνισσα», που στηρίζεται στο ομότιτλο βιβλίο του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, θεώρησα σωστό να πούμε δυο λόγια για το βιβλίο αυτό.
Πάντα θεωρούσα, πως η μεταφορά βιβλίων στη μεγάλη ή και τη μικρή οθόνη, είναι δύσκολη υπόθεση κι αυτό γιατί διαβάζοντας ένα βιβλίο, ο ίδιος ο αναγνώστης γίνεται σκηνοθέτης, σκηνογράφος, ηθοποιός στη νοερή ταινία που παίζεται στο μυαλό του κατά την ανάγνωση.
Αυτό όμως έχει ως αποτέλεσμα, όταν ο θεατής “μεταλάβει” τη μεταφορά του βιβλίου σε ταινία ή σήριαλ, συνήθως το θέαμα να απέχει πολύ από αυτό που ως αναγνώστης φαντάστηκε, ένιωσε και δημιούργησε στο νου του, καθώς διάβαζε το βιβλίο.
“Η Φόνισσα” είναι ένα από τα πιο γνωστά και πολυσυζητημένα μυθιστορήματα του Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη. Η πρώτη του δημοσίευση από τον εκδοτικό οίκο του Γεωργίου Φέξη ήταν το έτος 1912 και πραγματεύεται την ιστορία της Φραγκογιαννούς, μιας φτωχής γυναίκας που δολοφονεί τα παιδιά της για να τα γλιτώσει από τη φτώχεια και την ασθένεια.
Σύμφωνα με τον τρόπο του Παπαδιαμάντη, το διήγημα αυτό είναι γραμμένο σε ένα απλό και λιτό ύφος. Η δύναμη του όμως κρύβεται στην αριστοτεχνική αφήγηση του Παπαδιαμάντη, με την οποία ο συγγραφέας καταφέρνει να στήσει μιαν ατμόσφαιρα άκρως ρεαλιστική, τόσο όσο να δημιουργείται η απαραίτητη ένταση και αγωνία, ώστε στην κυριολεξία να καθηλώνεται ο αναγνώστης.
Όπως σε όλα του τα έργα, έτσι και εδώ, ο Παπαδιαμάντης συγγράφει με τη δική του ιδιότυπη γλώσσα, που αποτελεί σύνθεση στοιχείων της δημοτικής, της καθαρεύουσας αλλά και της εκκλησιαστικής, που διανθίζεται από τα στοιχεία της ντοπιολαλιάς της Σκιάθου, τόπος όπου άλλωστε αποτελεί και τον χώρο-πλαίσιο του βιβλίου.
Ετούτη δε η ρεαλιστική απεικόνιση της ελληνικής υπαίθρου του 19ου αιώνα, είναι έντονα διαυγής στη Φόνισσα, ενώ η διεισδυτική ψυχογράφηση της ηρωίδας φόνισσας Φραγκογιαννούς, αλλά και ο έντονα κοινωνικός προβληματισμός που θέτει στον αναγνώστη, είναι τα βασικά χαρακτηριστικά του έργου· κι αυτό γιατί η Φραγκογιαννού αποτελεί μια τραγική φιγούρα γυναίκας και μάνας, που παρά την αγάπη της για τα παιδιά της, ωθείται στο έγκλημα από απελπισία, καθώς δεν μπορεί να τα προστατεύσει από τις δυσκολίες της ζωής, των συνεπειών της φτώχειας και της κοινωνικής αδικίας.
Δικαιολογεί η υπέρμετρη μητρική αγάπη, τον φόνο;
Ετούτο θεωρώ πως είναι το κεντρικό ερώτημα του βιβλίου. Το μυθιστόρημα έχει μεταφραστεί σε πολλές γλώσσες και έχει διασκευαστεί για τον κινηματογράφο και το θέατρο. Είναι ένα λογοτέχνημα, που έχει αφήσει το στίγμα του στην ελληνική λογοτεχνία και συνεχίζει να συγκινεί και να προβληματίζει τους αναγνώστες. Η Φόνισσα είναι ένα έργο που έχει διαχρονική αξία και συνεχίζει να συγκινεί και να προβληματίζει τους αναγνώστες και που αξίζει να διαβαστεί και να μελετηθεί.
Στην ταινία, που με αγωνία αναμένουμε να βγει στους κινηματογράφους στις 30/11/2023, την σκηνοθεσία έχει αναλάβει η Εύα Νάθενα, ενώ στους πρωταγωνιστικούς ρόλους λάμπει το όνομα της Καρυοφυλλιάς Καραμπέτη, που όλοι θαυμάζουμε και αγαπούμε.
