Η Κατερίνα Βογιατζιδάκη στο elpis calling
Είναι στη φύση του ανθρώπου να αναζητά το όμορφο, το εύηχο, το άξιο, το ιδανικό. Να γεμίζει τις μέρες του με ουσία και να έχει την χαρά ότι όσα έμαθε και όσα πράττει, θα αφήσουν το μικρό τους αποτύπωμα σε αυτή τη ζωή. Πόσο χαίρομαι όταν συναντώ τέτοιους ανθρώπους! Και για μία ακόμη φορά η χαρά μοιράζεται, γιατί στην παρέα μας είναι η Κατερίνα Βογιατζιδάκη, δασκάλα παραδοσιακών χορών που διαθέτει μια φωνή καθαρή, γλυκιά, γεμάτη συναίσθημα κι αυτό γιατί ξέρει, ότι τραγουδά την σημαντική ιστορία του τόπου της, ντυμένη με τα ήθη και τα έθιμα των παππούδων της. Και αυτό από μόνο του είναι τόσο σημαντικό!
Τόπος καταγωγής, μνήμες από το παρελθόν.
Γεννήθηκα και μεγάλωσα στο Ηράκλειο Αττικής. Ο τόπος καταγωγής από την πλευρά του πατέρα μου είναι το Ρέθυμνο και της μητέρας μου η Μικρά Ασία και η Πελοπόννησος. Οι μνήμες από το παρελθόν πολλές, χαραγμένες στο μυαλό με εκείνη τη χαρακτηριστική μυρωδιά του θυμαριού και της ρίγανης ανακατεμένη με την προβιά ζώου που ερχόταν από το βουνό, όταν το καράβι πλησίαζε να δέσει στο λιμάνι του Ρεθύμνου. Εικόνες από τις καθημερινές ασχολίες του παππού και της γιαγιάς στο αμπέλι και στο σόχωρο του χωριού, με τα ζώα, τα κηπευτικά και τα φρέσκα αβγά κάθε πρωί στο τραπέζι: «Φάτε κοπέλια μου να μεγαλώσετε, αυτά στην Αθήνα δεν τα βρίχνετε…»
Κι ύστερα το παιχνίδι στον πέρ(γ)ιαυλο, οι βόλτες, οι ιστορίες στον «τόπο του παραμυθιού» που ήταν το πατητήρι στην ταράτσα του σπιτιού. Ώρες καθόμουν εκεί… Μου άρεσε να βλέπω από μακρυά το Ρέθυμνο, τα μικρά φωτάκια που τρεμόπαιζαν στο σκοτάδι ενώ θαύμαζα τον έναστρο ουρανό, που στην πόλη δεν βλέπαμε ποτέ. Πολύ συχνά, στις μεγάλες γιορτές, όπως τον Δεκαπενταύγουστο, ο παππούς μας πήγαινε στη γενέτειρά του, τα Ρούστικα. Πρωί-πρωί στην εκκλησία με τα καλά μας ρούχα, περιμέναμε να πάρουμε αρτουλάκι. Ύστερα σταματούσαμε στο καφενείο, για να πιουν οι μεγάλοι καφέ κι εμείς πορτοκαλάδα. Φέρναμε βόλτα όλο το χωριό για να δούμε όλους του τους συγγενείς. Και πώς τόφεραν οι συγκυρίες, σ’ αυτήν την εκκλησία παντρεύτηκα και βάφτισα την πρώτη μου κόρη, έναν Δεκαπεντάρη.
Θυμάμαι πάντα με πολλή αγάπη και την άλλη μου γιαγιά, τη Μαρία. Υπέροχος άνθρωπος μ’ ένα γλυκό χαμόγελο και μια τεράστια αγκαλιά. Γλυκολαλούσα, υπομονετική και πρόσχαρη. Το σπίτι της, μύριζε κανέλα και ψημένο ζυμάρι, γιατί μας έφτιαχνε όλο πίτες. Στο βάζο της θάβρισκα πάντοτε φρέσκα λουλούδια από τον κήπο ενώ κάθε καλοκαίρι μετρούσαμε μαζί παγωτά και μπάνια. Μου λείπει η μορφή της, τη σκέφτομαι συχνά κι ελπίζω να έχω πάρει λίγο από το μαγειρικό της ταλέντο.
Περνώντας τα χρόνια, ειδικά από τότε που έκανα δική μου οικογένεια, παρατηρώ ότι ανατρέχω συχνά στην παιδική μου ηλικία. Ίσως επειδή ήταν χρόνια ανεμελιάς και χαρούμενων στιγμών, αλλά, και χρόνια που διαμόρφωσαν τον χαρακτήρα μου και με έκαναν να αγαπήσω τις ρίζες μου. Αυτές τις αναμνήσεις κρατώ, που μέρες-μέρες μ’ αγγίζουν στην ψυχή, σαν βάλσαμο…
Ανατροπές στον κύκλο της ζωής υπήρξαν; Τυχαία μα σημαντικά γεγονότα;
Η ζωή καλώς ή κακώς κάνει κύκλους, άνθρωποι και καταστάσεις έρχονται και φεύγουν με μεγάλη ευκολία. Οι ανατροπές πολλές, καλοδεχούμενες όμως ειδικά όταν καθορίζουν θετικά την εξέλιξη της ζωής μας.
Στην δική μου περίπτωση έτυχε αυτό, πριν κάποια χρόνια. Από παιδάκι μου άρεσε πολύ ο χορός και το τραγούδι. Ο παππούς μου έπαιζε λύρα κι η γιαγιά μου ήταν μ’ ένα τραγούδι στα χείλη. Έτσι, μου κέντριζαν πάντοτε το ενδιαφέρον τα καλλιτεχνικά και στο σχολείο συμμετείχα κάθε χρόνο στα τμήματα των παραδοσιακών χορών και της μουσικής. Παράλληλα, φαίνεται πως είχα έφεση και στη γυμναστική, οπότε, μετά από μια τοπική σχολική επιτυχία στο άλμα εις μήκος, οι «περήφανοι γονείς», αποφάσισαν να με γράψουν σε μια ομάδα στίβου. Έληξα «άδοξα» την καριέρα μου, πολλά χρόνια μετά, ύστερα από μια σοβαρή επέμβαση, ούσα πια φοιτήτρια της Γυμναστικής Ακαδημίας Αθηνών.
Την ίδια περίοδο, των φοιτητικών χρόνων δηλαδή, άρχισα να συμμετέχω σε ένα τοπικό σύλλογο Κρητών, όπου ο αδερφός μου έκανε τότε τα πρώτα του βήματα στη λύρα με δάσκαλο τον Α. Παπαδάκη. Εκεί κάθε Παρασκευή, ανελλιπώς, βρισκόμασταν και κάναμε βεγγέρες, η νεολαία του συλλόγου. Εκεί γνώρισα τον άντρα μου, αλλά, και ανθρώπους που σήμερα είναι φίλοι μας καλοί. Τραγουδούσαμε, χορεύαμε, γλεντούσαμε και με αυτόν τον τρόπο μυηθήκαμε όλοι μας ακόμα περισσότερο στην κουλτούρα της κρητικής παράδοσης. Η περίοδος αυτή ήταν, για εμένα, ένα σχολείο και ένας μεγάλος σταθμός στη ζωή μου.
Ο τραυματισμός λοιπόν, αν και επίπονος, μόνο αρνητικά δεν με επηρέασε… Τελείωσα τη σχολή με ειδικότητα στους Παραδοσιακούς χορούς, αντί κάποιας άλλης, βλ. προπονήτρια στίβου. Αποφοίτησα έχοντας στο τσεπάκι μου γνώσεις που διδάχτηκα από άξιους επιστήμονες και μέχρι σήμερα προσπαθώ να εφαρμόζω στις αίθουσες διδασκαλίας.
Κι επειδή ο χορός δεν είναι μόνο κινήσεις, έχω τη χαρά να ασχολούμαι πολύ συχνά και με το τραγούδι αλλά και με παραπλήσια θέματα που αφορούν τη λαογραφία του τόπου μας. Χρειάζεται συνεχή μελέτη και έρευνα αυτός ο χώρος. Να φιλτράρεις, να δέχεσαι αλλά και να απορρίπτεις. Δεν χωράνε όλα στο ίδιο σακί. Επίσης, χρειάζεται να φροντίζεις ώστε να ευδοκιμεί ένα κλίμα συνεργασίας και να προάγονται οι όμορφες ιδέες, εφόσον στηρίζονται σε μια κοινή αισθητική.
Προσωπικά, νιώθω τυχερή διότι έχω κοντά μου αξιόλογους συνεργάτες και ανθρώπους που μοιραζόμαστε τις ίδιες ανησυχίες. Διότι, αυτό που καθιστά πιο σημαντική τη δουλειά μας, είναι να μεταδώσουμε κι εμείς στις μελλοντικές γενιές, τη γνώση της λαϊκής μας παράδοσης με πιστότητα και σεβασμό!
Τι πυροδοτεί την αγάπη για όσα κάνετε; Τι οδηγεί στην έμπνευση της κάθε στιγμής;
Η αγάπη είναι η κινητήριος δύναμη! Ξεκάθαρα πράγματα. Αν δεν αγαπάς αυτό που κάνεις τότε δεν πρόκειται ποτέ να επιτύχεις τους στόχους σου. Στην δική μου περίπτωση, τυχαίνει να υπάρχει μπόλικη από αυτήν. Τη βλέπω καθημερινά στα μάτια των αγαπημένων μου προσώπων, την εισπράττω από τους μικρούς και τους μεγάλους μου μαθητές, και τη βιώνω κάθε φορά που θα συναναστραφώ ανθρώπους με τις ίδιες προσλαμβάνουσες.
Στο κομμάτι της έμπνευσης αρκεί να έχει κανείς τα μάτια του ανοιχτά… Σε μεταφορικό και κυριολεκτικό επίπεδο. Η θέα ενός λουλουδιού, μια αγκαλιά, ένα τραγούδι, ένα προσωπικό βίωμα, ένα καλό βιβλίο ή μια θεατρική παράσταση. Αυτά, και πολλά άλλα, μπορεί να αποτελέσουν κομμάτι δημιουργίας για εμένα…
Θυμάμαι μια φορά είχα προβληματιστεί με το θέμα μιας παιδικής παράστασης. Έπρεπε να παρουσιάσουμε κάτι και τελικά τα ίδια τα παιδιά μου έδωσαν τη λύση! Το ξέρετε ότι η επαφή με τα μικρά παιδιά κάνει καλό στην ψυχή, ε; Το λέει και ο ήρωας του Ντοστογιέφσκι στον Ηλίθιο…
Είστε κοντά σ’ αυτά που ονειρευτήκατε;
Για να πω την αλήθεια, δεν θυμάμαι τι ονειρευόμουν όταν ήμουν πιο μικρή. Και επειδή η ζωή συνέχεια μας εκπλήσσει, δυσάρεστα ή ευχάριστα, αυτό που μπορώ να πω είναι ότι αρκετοί στόχοι της τελευταίας δεκαετίας επιτεύχθηκαν. Είτε λόγω προσωπικής προσπάθειας, είτε λόγω ευχάριστων συμπτώσεων, είτε λόγω τυχαιότητας!
Εμπειρία και χρόνος πηγαίνουν μαζί. Είναι τελικά σύμμαχοι μας;
Ναι, εμένα η ιστορία μου έχει διδάξει πως είναι σύμμαχοι. Όσο μεγαλώνουμε βιώνουμε διάφορες καταστάσεις. Στην οικογένειά μας, στη δουλειά μας, στον κοινωνικό μας περίγυρο. Σημασία έχει να αξιολογούμε σωστά το κάθε τι. Χρειάζεται ωριμότητα για να φιλτράρουμε όσα συμβαίνουν, να σκεφτόμαστε δις πριν μιλήσουμε ή πριν ενεργήσουμε, και σημαντικό! Να μην επαναλαμβάνουμε τα λάθη του παρελθόντος.
Ποιο στοιχείο του χαρακτήρα σας παραμένει δυνατό ως σήμερα;
Προσπαθώ στη ζωή μου να υπάρχει συνέπεια, σε αυτά που λέω και σε αυτά που κάνω. Δεν μου αρέσουν καθόλου οι εκκρεμότητες. Συχνά γίνομαι αυστηρή, αλλά πρώτα-πρώτα με τον εαυτό μου. Θεωρώ όμως πως πρέπει να επιδιώκουμε την αυτοκριτική. Μας κάνει καλύτερους. Σε προσωπικό επίπεδο και σε σχέση με τους άλλους.
Αντέχουν στον χρόνο οι φιλίες;
Αντέχουν οι πραγματικές φιλίες αρκεί να υπάρχει ανατροφοδότηση και από τις δύο πλευρές… Αν κάτι γίνεται με το ζόρι κι αν δεν υπάρχει αγάπη και αμοιβαίος σεβασμός, τότε αυτές οι σχέσεις είναι καταδικασμένες να αποτύχουν. Κάποτε διάβασα πως ένας αληθινός φίλος γνωρίζει ποιος είσαι, κατανοεί σε ποια κατάσταση βρέθηκες στο παρελθόν, αποδέχεται αυτό που έχεις γίνει και ακόμα, σου επιτρέπει ευγενικά να εξελίσσεσαι…
Ισορροπεί η καθημερινότητα με τις ανάγκες της προσωπικής ζωής;
Λόγω της παρούσας κατάστασης που βιώνω, θα έλεγα πως δεν ισορροπεί απόλυτα. Είναι όμως κάτι που δεν με προβληματίζει καθόλου γιατί είναι μια φάση της ζωής μου που έχω επιλέξει να είμαι, όπως συχνά λέω στους δικούς μου, μαμά… Έχω περιορίσει πολλά πράγματα απ’ αυτά που μου άρεσε να κάνω αλλά αυτό έγινε συνειδητά. Φυσικά και υπάρχουν προσωπικές στιγμές αλλά τα «θέλω μου» έρχονται σε δεύτερη μοίρα τον τελευταίο καιρό…
Ξέρω πως κάποια στιγμή στο μέλλον θα μπορώ να κάνω και πάλι αυτά που μου αρέσουν στο βαθμό που με ευχαριστεί. Τα παιδιά μου, όμως, δεν θα είναι ποτέ ξανά σε αυτή την ευαίσθητη ηλικία. Κάθε μέρα βιώνουμε έντονες καταστάσεις και πρωτόγνωρες. Νιώθω πως μεγαλώνουμε μαζί, πλάθοντας χαρακτήρα. Είναι δύσκολο να μεγαλώνεις παιδιά, αλλά, παράλληλα και το πιο συναρπαστικό πράγμα στον κόσμο!
Με τον άντρα μου είμαστε πολλά χρόνια μαζί. Όταν αποφασίσαμε πως θέλουμε να κάνουμε οικογένεια, γνωρίζαμε εξαρχής πως δεν θα ήταν εύκολο. Αλλά, τί σημαίνει εύκολο; Ειδικά όταν αυτό αφορά ανθρώπινες ψυχές. Πόσω μάλλον όταν πρόκειται για μικρές ανθρώπινες ψυχές που πρέπει να είναι κανείς πολύ προσεκτικός! Γι’ αυτό κι εμείς, παρόλο που οι χρόνοι μας είναι περιορισμένοι, προσπαθούμε να είμαστε παρόντες στη ζωή τους με έμπρακτο τρόπο.
Θέλουμε να υπάρχει ποιότητα και ουσιαστική επαφή, είτε μέσω του παιχνιδιού είτε μέσω άλλων ερεθισμάτων. Ξέρουμε πως δεν είναι πάντοτε εφικτό και κάνουμε λάθη. Όμως κάθε βράδυ όταν κλείνει η πόρτα του δωματίου τους, παίρνουμε μαζί μια ανάσα, συζητάμε για το πως μπορούμε να γίνουμε καλύτεροι γονείς και αν έχει μείνει χρόνος, κουράγιο και διάθεση, τα αξιοποιούμε με τον καλύτερο δυνατό τρόπο.
Ζούμε εποχές παγκόσμιας αναστάτωσης και ανασφάλειας. Σε τι βαθμό επηρεάζουν την ζωή και τις επιλογές σας;
Θα έλεγα ότι ζούμε σε εποχές που, σε μεγάλο βαθμό, δεν υπάρχει σωστή κρίση. Ο περισσότερος κόσμος «βολεύεται» σε μια κατάσταση, που αισθάνομαι ότι δεν τον εκφράζει, αλλά, του καλύπτει περιστασιακές ανάγκες. Νομίζω πως δύσκολα κανείς θα μπει στη διαδικασία να αναζητήσει το καλό και το άξιο γύρω του. Ενώ αυτό, κατά τη γνώμη μου, είναι το πιο σημαντικό.
Αν δηλαδή, καθημερινά, αναζητάμε την ομορφιά και αν δεν παρασυρόμαστε από το «ρεύμα» μπορούμε να επιτύχουμε μια ποιότητα ζωής, κάνοντας αυτά που μας εκφράζουν και μας εξυψώνουν σαν οντότητες. Οι ρυθμοί και οι εποχές που βιώνουμε είναι απαιτητικά, μα ζούμε σε καιρούς ειρήνης κι αυτό από μόνο του είναι σπουδαίο. Επομένως είναι στο χέρι μας να πιάσουμε τα πινέλα και να ζωγραφίσουμε τον καμβά μας, με τα πιο φωτεινά χρώματα…
Μια ευχή για τους αναγνώστες του elpis calling…
Να μην πάψουν ν’ αγαπούν τον εαυτό τους, γιατί έτσι δεν θα σταματήσουν ούτε οι γύρω τους να τους αγαπούν και να τους θαυμάζουν. Να εκτιμούν καθημερινά το δώρο της ζωής, να αναζητούν την ομορφιά και να στοχεύουν ψηλά, στο αγαθό…
Το μέλλον δεν προβλέπεται, μα πάντα υπάρχουν σχέδια. Ελπίζετε ακόμα;
«Και με σπασμένα τα φτερά δεν χάνω την Ελπίδα, πάντα ο ήλιος έρχεται μετά την καταιγίδα…»
Οι φωτογραφίες ανήκουν στο προσωπικό αρχείο της Κατερίνας Βογιατζιδάκη
