Και τελικά, τί έγινες; Τί είσαι; Πόσο κοντά είσαι σε αυτό που είχες ονειρευτεί;…
Και τελικά, τί έγινες; Τί είσαι; Πόσο κοντά είσαι σε αυτό που είχες ονειρευτεί;…Έγινες αυτό που φανταζόσουν, πλησίασες έστω λίγο τα μεγάλα και μικρά όνειρά σου; Έχουμε μάθει οι ερωτηματικές αντωνυμίες να δίνουν την απάντηση για όσα μας αφορούν, τυπικά και ψυχρά. Στο «ποιός είσαι;», απάντηση δίνει μόνο το ονοματεπώνυμο; Στο ερώτημα «τί είσαι;» απάντηση είναι η ιδιότητα που συνοδεύει τον άνθρωπο που βιοπορίζεται μέσω κάποιου τυχαίου επαγγέλματος ή που συνεχίζει να βιοπορίζεται και να καθορίζεται, να χαρακτηρίζεται ή όπως αλλιώς θέλετε πείτε το, από τον τίτλο σπουδών του ή μήπως είναι και κάτι άλλο τελικά;
Ρώτησε ο δημοσιογράφος Σταύρος Θεοδωράκης στην εκπομπή Πρωταγωνιστές το 2012, τον καθηγητή Γιώργο Γραμματικάκη που πρόσφατα έφυγε από τη ζωή, «Εσείς τί είστε; Αστροφυσικός;» και θυμήθηκα αυτό το κείμενο, που είχα γράψει πριν λίγα χρόνια και που προσπαθεί να πλησιάσει ένα θέμα που με απασχολεί πολύ από τα εφηβικά μου χρόνια. Τί είσαι; Τί είμαι;
Δίνει όμως απάντηση αυτό πραγματικά στο «τί είσαι;»… Το «τί» και το «ποιός» πώς μας έχουν μάθει να τα απαντάμε και γιατί μας έμαθε η κοινωνία να τα απαντάμε έτσι; Αυτό που δηλώνουμε είναι και αυτό που είμαστε, αυτό που μας καθορίζει; Είσαι ο και λέγεσαι και πάμε παρακάτω, χωρίς να έχουμε σταθεί στην ουσία της ερώτησης. Και ποιά είναι αυτή; Μα δεν είναι άλλη από το τί καθορίζει αυτό που είσαι κι αυτό είναι κάτι που δεν έχει να κάνει με καμιά ιδιότητα επαγγελματική!
Είσαι αυτό που ονειρεύτηκες; Κι αυτό που ονειρεύτηκες γιατί έχει πάντα κατάληξη στην ιδιότητα και όχι στην ουσία;
Δεδομένης λοιπόν μιας υπαρξιακής αναμόχλευσης που μοιάζει να είναι δυσλειτουργική ως προς το τελικό αποτέλεσμα, η ερώτηση έρχεται να βάλει κάποια πράγματα στη θέση τους. Σε όσους απηύθυνα την ερώτηση, σε άντρες και γυναίκες διαφόρων ηλικιών, η απάντηση που έλαβα ήταν σχεδόν ίδια. Όλων οι απαντήσεις περιορίστηκαν στο επάγγελμα και σε κείνο που ως παιδιά κάποιοι θυμόντουσαν ότι είχαν όνειρο.
Ούτε λόγος για το αν αξιωθήκαμε να φτάσουμε ως εδώ, ούτε αν καταφέραμε να επιζήσουμε καταστάσεων, σα να μην υπήρχε ποτέ και για κανέναν το όνειρο να γίνει ένας καλός άνθρωπος, φίλος στοργικός και σύντροφος, καλός γονιός, εργατικός και ηθικός, χαρούμενος, υγιής και δοτικός, χαλαρός και σίγουρος, ευγενικός και ήρεμος, καλόγνωμος με τρόπους και καλλιέργεια…
Ίσως να εννοούνται όλα αυτά και χωρίς να χρειάζεται να τα δηλώνουμε θα μου πεις, αλλά μήπως χρειάζεται να τα δηλώνουμε; Να τα λέμε για να τ’ ακούμε πρώτα εμείς! Δυστυχώς, μόνο η επιτυχία και ο αυτοπροσδιορισμός μέσω κάποιου επαγγέλματος έρχεται ως βασική και αυθόρμητη απάντηση. Η δήλωση περιορίζεται σε αυτό που η κοινωνία μας έμαθε να λέμε.
[Μα, ποτέ δεν το σκέφτηκα έτσι, τώρα που το λες το συνειδητοποιώ, όχι, ούτε καν πέρασε αυτό από το μυαλό μου, να σου πω αν έγινα αυτό που ήθελα (δάσκαλος, γιατρός, δικηγόρος, σπουδαίος, τρανός, λεφτάς κλπ κλπ) νόμιζα ότι ήθελες ν’ απαντήσω, δεν είχα ασχοληθεί ποτέ μ’ αυτό που λες, τί πάει να πει τώρα αυτή η ερώτηση, έγινα ό,τι ήταν να γίνω, είμαι κοντά σε κείνο το όνειρο, αυτό που μας ρωτούσαν μικρά τί θα γίνεις όταν μεγαλώσεις δε λες;…]
Αυτές κι άλλες ήταν οι απαντήσεις, μα κανείς δεν στάθηκε, στο ότι έγινε ένας υπέροχος άνθρωπος, ένας σπουδαίος άνθρωπος γεμάτος αγάπη, ομορφιά και καλοσύνη και σεβασμό και τιμιότητα, ευαισθησία! Κανείς δεν θυμήθηκε να πει για τον εαυτό του, ότι αυτό που είναι τελικά, είναι κάτι μοναδικό, ξεχωριστό, ότι μπορεί να σταθεί παντού ως αυτό που Είναι και όχι ως αυτό που έγινε τελικά! Ως αυτό που Είναι!
Η κοινωνική προσταγή πάντα πιο δυνατή από την ουσία, η κοινωνική επιβολή πάντα πιο ισχυρή από το ταπεινό θέλω. Και το θέλω αυτό, αν το θυμάσαι, κάτι πάει να γίνει, αν δεν το θυμάσαι, τί γίνεται; Πού έχει πάει; Πού σκάλωσε;
Τί είναι τελικά πιο σημαντικό να έχει συμβεί στις ζωές μας; Πόσο σπουδαίο είναι αυτό το «κάτι να κάνεις» και πόσο σε καθορίζει ως άνθρωπο; Τί είναι τελικά αυτό το κάτι που πρέπει να γίνεις, για να είσαι, αλλά και για να νιώθεις σπουδαίος; Πόσο αλλιώτικος θα ήσουν, αν δεν ήσουν αυτό που είσαι, αυτό που έγινες;
Και τελικά, τί έγινες; Τί είσαι;
Τί είναι αυτό το τόσο σημαντικό που σε καθορίζει σ’ αυτή τη σύντομη ζωή, που είναι ικανό να σε κάνει να πάψεις να είσαι Άνθρωπος; Που το Είναι σου θα χάνεται κάτω από τίτλους που θα λάμπουν και θα σου δίνουν ύψος από πόντους κοινωνικής αναγνώρισης και οικονομικής δύναμης; Τί είσαι τελικά; Τί είναι αυτό που σε καθορίζει και σε κατατάσσει στη λίστα των ισχυρών, των ξεχωριστών, των μοναδικών, που σε κάνουν να κοιτάς υποτιμητικά όσους δεν έγιναν σαν και σένα; Γιατί, άλλο το να γίνεις κι άλλο το να είσαι!
Θα ευχόμουν, οι γονείς να μάθουν από νωρίς στα παιδιά τους, να προσπαθούν να γίνουν πρώτα άνθρωποι άξιοι και σωστοί και ό,τι καταφέρουν στη ζωή να το ευχαριστηθούν, ως αποτέλεσμα των κόπων τους. Να μην χρησιμοποιούν την ιδιότητά τους για να ασκούν δύναμη σε άλλους ανθρώπους που δεν είχαν την ίδια δυνατότητα στη ζωή, να μην την χρησιμοποιούν ως μέσο επίδειξης δύναμης και πλούτου.
Η απάντηση στην ερώτηση «τί είμαι» μπορεί να σταθεί μόνο για να προσδιορίσουμε τα τυπικά προσόντα που μας κάνουν χρήσιμους κάπου ή λιγότερο χρήσιμους κάπου αλλού, αλλά δεν είναι ικανά να μας καθορίσουν ως άτομα, δεν είναι ικανά να δώσουν απάντηση στο τί άνθρωπος είμαι, τί άνθρωπος έγινα τελικά.
Να έχουμε το κεφάλι ψηλά όταν μας ρωτούν «τί είσαι εσύ» και να μπορούμε να τους απαντάμε
“Είμαι αυτό που Είμαι, Είμαι αυτό που βλέπεις, Είμαι Εγώ!“
