Η προίκα της νύφης
Ανέβασα πυρετό. Έσπασε η βεντάλια μου κι έψαχνα απεγνωσμένα ένα χαρτόνι ξεχασμένο στο καβαλέτο μου. Άφαντο! Ψάχνω στη βιβλιοθήκη για κάτι λεπτό που να κάνει αέρα έστω για λίγο, δεν ήθελα ερκοντίσιον˙ πέφτω πάνω σ’ ένα περιοδικό Εκείνη, που έκανε κάποτε συλλογή η μάνα μου. Τεύχος Μαΐου 1981, δραχμές 60! Το όνομά της το μικρό πάνω γραμμένο, προφανώς για να μην μπερδευτεί με της γειτόνισσας, και με τίτλο δίπλα στο όμορφο μοντέλο με το πλεκτό μπλουζάκι της, «Η προίκα της νύφης» με κεφαλαία.
Μουτζουρωμένα με στυλό είναι ακόμα τα παχιά λευκά γράμματα, μάλλον σβησμένο με Χ αλλά φαίνονται ακόμα πολύ καθαρά τα γράμματα. Υποθέτω, ο μπαμπάς θα το μουτζούρωσε, του την έδιναν κάτι τέτοια κι ήταν άλλωστε το θέμα αυτό μια από τις πηγές του άγχους του, γιατί ήξερε πως στην Ελλάδα όλων των εποχών, πολύ μετράει η προίκα! Να είναι καλοστεκούμενο το κορίτσι και σε προικιά και σε προίκα παχυλή στην τράπεζα, και με όλα της τα «βασικά»!
Πόσο νευρίαζε με όλα τούτα και πόσο μας έκανε πλύση εγκεφάλου να έχουμε τα μάτια μας ορθάνοιχτα μην πέσουμε σε προικοθήρα! Όχι για να μας φάει την προίκα που δεν είχαμε φυσικά, αλλά για να μη μας διαλέξει με σκοπό το κατιτίς που σίγουρα οι γονείς θα μας είχαν φυλαγμένο στην άκρη για την ώρα την καλή! Ειδικά εδώ στην επαρχία, δεν μπορώ να πω, τα πάντα ήταν τακτοποιημένα στα μυαλά ορισμένων! Όχι ακριβώς σαν την ελληνική ταινία με το γνωστό «πατέρα βάλε ακόμη εκατό, ο νιος είναι λεβέντης!» αλλά στο περίπου.
Ξεχνώ τη ζέστη για λίγο, ποιά ζέστη δηλαδή; Πάλι κάψα, φουνάρα μεγάλη! Ας μη λέω για φουνάρα, φτου Θέ μου φύλαγε, μη μας τύχει και μας το κακό! Οι φίλοι μου εκκενώνουν τα σπίτια τους.. σα να μου ανεβαίνει ο πυρετός. Γυρίζω το εξώφυλλο με προσοχή που κρέμεται σε μια κλωστή, σε μια ίνα του πεπιεσμένου χαρτιού. Δελτίο παραγγελίας για το βιβλίο της χημικού και διαιτολόγου Βέφας Αλεξιάδου, ειδική προσφορά για τις αναγνώστριες του ΕΚΕΙΝΗ δραχμές 800. Βελονάκι, κέντημα, πλεκτό, ραπτική, κατασκευές, κουζίνα, πρακτικές σελίδες… όλα χρειαζούμενα, να μην ξέρεις να ράψεις ένα κουμπί;
Κουμπί είπα και θυμήθηκα την άλλη Ελενίτσα και όλες τις Ελενίτσες του κόσμου. Όλες εμάς που μεγαλώσαμε με ένα συγκεκριμένο στυλ γυναίκας, ακόμα κι αν η μητέρα ήταν εργαζόμενη, κι όλους τους άντρες που μεγάλωσαν με το πρότυπο της γυναίκας μάνας τους και που απεγνωσμένα το ψάχνουν μια ζωή κι ας το παίζουν προοδευτικοί και σύγχρονοι.
Με πήρε τηλέφωνο μια φίλη, μού είπε ότι πίσω από το σπίτι τους είναι όλα καμένα, μαύρισε η ψυχή μου, άρχισε ο βήχας να μη μ’ αφήνει να της πω δυο λόγια συμπαράστασης.
Άσπρο λινό για τις νύφες του καλοκαιριού και πόσο τρυφερά δείχνουν όλα μέσα στα λευκά και τα ροζ και τα μικρά μπουκετάκια! Όμορφα και σεμνά να τονίσω εδώ, όχι σαν μερικά μερικά σημερινά σχέδια που είναι λες και κατέβηκες από την πίστα και πήγες σούμπιτη στην εκκλησία, αν παντρεύεσαι φυσικά στην εκκλησία! Το είπα μια φορά σεγνωστή μου που μου έδειξε περιχαρής μια νύφη σε φωτογραφία και μου απάντησε ε, μην πάει και σαν ταμένο! Έτσι, η απάντηση έτοιμη πάντα.. την ίδια δίνουν ξέρεις και στα σχολεία όταν γίνει παρατήρηση για το γιο και την κόρη, να μην ανακατεύεσαι στο τι φοράει το παιδί μου, σου λέει η μάνα, κοίτα τα μούτρα σου καλύτερα!
Έρχεται στην οθόνη φωτογραφία από μια κυρία που κλαίει μέσα στο καμένο σπίτι της.. κάπου παραπεταμένα και όχι ολοκληρωτικά καμένο ένα ασπροκέντημα ή έτσι δείχνει, πάντως μέσα από τα συρτάρια της βγαλμένο. Απίστευτο! Κάποιες προίκες μένουν λευκές, άλλες κοκκινίζουν, άλλες μαυρίζουν!
Τραπεζομάντηλα ματσάκια από μιγκέ, πάντα όμορφα στρωμένο να είναι το τραπέζι για τους αγαπημένους μας, λουλούδια στο σεντόνι και στις πετσέτες, πλεκτά πολύτιμα προικιά της γιαγιάς να στολίζουν το κρεβάτι με ανθισμένες βιολέτες και εξαίσιες μπομπονιέρες πετσετάκι από λινό ύφασμα και δαντέλα γύρω γύρω με ροζέτες. Το ίδιο και στα παράθυρα, λουλούδια πλεκτά και φρούτα και πουλάκια, κοφτά κι όμορφα, σιδερωμένα με το μέριτο για να μην τσαλακώνουν.
Οι υποχρεώσεις τρέχουν κι ο πυρετός ανεβαίνει. Δυο χρόνια πέρασαν κι από το φευγιό της Λιλίκας μου, πώς περνάει έτσι ο άτιμος! Ειδήσεις στο ραδιόφωνο, αναλύσεις από δασολόγους, κουρασμένους πυροσβέστες, καταπονημένους εθελοντές. Μαυρίζει κι άλλο η μέρα.
Στη μόδα τότε οι κορδέλες στα μαλλιά και τα πλεκτά σετ, μπλουζάκια και τουνίκ για το καλοκαίρι και μακριές ρομαντικές νυχτικιές από μετάξι. Ιδέες παλιές και νέες και οι αναγνώστριες ρωτούν και οι απορίες λύνονται. Σα ν’ ακούω τα χέρια στη γραφομηχανή των ανθρώπων του περιοδικού. Εκεί που ξεκινήσαμε όλοι να γράφουμε, χτυπώντας με δύναμη το κάθε πλήκτρο και όταν πια είχε ξεπάρει το χέρι γράφοντας βιαστικά, μέχρι να κολλήσουν όλα μαζί τα γράμματα στην υποδοχή των πλήκτρων και με το χέρι να τα τραβάμε ένα ένα πίσω ακούγοντας τον χαρακτηριστικό τους ήχο κι αφήνοντας ίσως λίγο μελάνι στο δάχτυλο. Τί χρόνια!
Όχι, δεν είμαστε της αρχαίας ιστορίας όσοι μεγαλώσαμε με αυτά! Η γραφομηχανή ήταν το δεξί μας χέρι μέχρι τη δεκαετία του 90 κι ας σάρωσαν μετά τα πάντα οι υπολογιστές!
Ακολουθεί μια ψησταριά τραπέζι, κάτι που φαντάζομαι απευθύνεται στους κυρίους των κυριών, γιατί αμέσως μετά ακολουθεί ανδρική μόδα με πλεκτά, αλλά μόνο για δυο σελίδες. Στο αποκορύφωμα η μόδα με τα πλεκτά μαγιό, που όλες δοκιμάσαμε και μάλλον μετανιώσαμε, γιατί παρά την ομορφιά τους ήταν απίστευτα βαριά και αστέγνωτα!
Εποχές! Έχει μηχανισμό να προστατευθεί το ίδιο το δάσος από μόνο του, είπε σήμερα ένας δασολόγος. Ξέρει αυτό πώς θα βρει ξανά τρόπο να αναγεννηθεί, στηρίζουμε μόνο όταν δεν τα καταφέρνει καλά.. μακάρι! Πόσα μακάρι πρέπει να λέμε την ημέρα!
Πόσο έχουν αλλάξει όλα και ίδια έχουν μείνει! Βλέπω τις συνταγές για τα παγωτά και την ίδια στιγμή ψήνομαι από πυρετό, αυγουστιάτικο, μπορεί και με κόβιντ, τέτοια χαζά δεν είχαμε την εποχή εκείνη αλλά και να τα είχαμε στο πόδι τα περνούσαμε. Αγριόκερασο ή φράουλα; Ροδάκινο ή μήλο; Δεν τις ξέρω αυτές τις γεύσεις, η μαμά δεν έφτιαχνε ποτέ παγωτό, αν θέλαμε το αγοράζαμε.
Μοτίφ σε παραλλαγές, μεγάλα λουλούδια φωτεινά χρωματιστά για το οβάλ τραπέζι και μερικά σετ μπεμπέ, γιατί ακολούθως του γάμου έρχονται και τα παιδιά, πακέτο με τη λίστα. Βρίσκω σε ένα τεστ, στα τελευταία φύλλα της σχολής ABC του Παρισιού γραμμένη την ηλικία της μητέρας.. ετών 32! Πόσο μικρότερή μου!
Ζώνη μασάζ corsano για κορμί τέλειο, προσφέρω ζητώ ξέρω να κάνω και καλές πορσελάνες για το κλείσιμο, γιατί γάμος χωρίς το καλύτερο σερβίτσιο δε λογάται όσα χρόνια κι αν περάσουν! Κι ας μείνουν κλεισμένες στο ντουλάπι ή στο βαλιτσάκι τους μαζί με τα χρυσά πιρούνια, η προίκα είναι πάντα προίκα!
Κλείνω το περιοδικό, κλείνω και το ραδιόφωνο, ξέχασα για λίγο τη ζέστη και τον πυρετό μου, ξέχασα και τί ήθελα˙ συνεχίζω να σκέφτομαι από τα χρόνια εκείνα, πόσα άλλαξαν, σε τι διαφέρω από τη μάνα μου, τί διαφορετικό κατάφερα εκτός από το να σβήνω και γω τίτλους με προίκα της νύφης και καλοστεκούμενους γαμπρούς!
Επιστρέφω.
Και κοιτάζω μέσα, παρά την κάπνα.
Τόσο, όσο να μείνει η γλυκιά ανάμνηση των εποχών που ο ήλιος μόνο μου έκαιγε την πλάτη.
Έχω πάντα στυλό bic σε ό,τι χρώμα θέλω για να τραβώ τις δικές μου γραμμές και τα δικά μου στοπ!
Δε θα χρειαστώ χαρτόνι τελικά. Μόνο μια βροχή δυνατή να σβήσει τα μέσα κι έξω! Μαζί μ’ όλα και τις μαύρες ψυχές, που σαν πολλές να έχουν μαζευτεί στη χώρα του φωτός!
