Η Μοναχή Δανιηλία στο elpis calling…

Η Μοναχή Δανιηλία στο elpis calling

Σ’ αυτή τη δύσκολη ζωή, που ζητούμενο πάντα είναι στο τέλος να νικήσει η αγάπη, έρχονται συχνά -δόξα τω Θεώ- δέσμες φωτός που απαλύνουν τους φόβους και τους κόμπους του μυαλού, ελαφραίνουν τα βάρη που δεν μπορώ ν’ αντέξω, ησυχάζουν τις αγωνίες εκεί που η ανθρώπινη δύναμη και σκέψη παύει να μπορεί.

Κι όπως όλα τα «τυχαία» στη ζωή, έτσι συναντώ διαδικτυακά και τη Μοναχή Δανιηλία που από την όχι και τόσο μακρινή μας Ιερουσαλήμ και τη Μικρή Γαλιλαία έρχεται με τα λόγια και το καθαρό της βλέμμα να τραβήξουν την προσοχή μου. Κάπου εκεί ανάμεσα στα όμορφα λουλούδια, στα ζωάκια και σε όσα μοιράζεται μαζί μας από τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης με τις εικόνες που μας μεταφέρει από τον κόσμο της Μέσης Ανατολής, έναν κόσμο ιδιαίτερο που πάντα μου κινούσε το ενδιαφέρον, χτίζει γέφυρες και έρχονται πιο κοντά οι πολιτισμοί και απαντώνται απορίες που δεν είχα ποτέ την ευκαιρία να εκφράσω σε έναν άνθρωπο που επέλεξε να ζήσει αλλιώς.

Πόσο διαφορετική μπορεί να είναι η ζωή μιας μοναχής και ενός λαϊκού ανθρώπου, όταν η καθημερινότητα και των δύο έχει σχεδόν τα ίδια βάσανα μα και παρόμοιες χαρές; Ποιά είναι αυτή η ζωή που δεν ξέρουμε ακριβώς; Ποιές είναι οι γραμμές στις οποίες ισορροπούμε; Θα τα δούμε όλα στη συζήτηση που ακολουθεί και με μεγάλη χαρά σας παρουσιάζω στις σελίδες του elpis calling…

… … …

Είναι δύσκολο να είναι κάποιος και μοναχός και «κανονικός» άνθρωπος; Γέλασα πολύ όταν άκουσα ν’ αναφέρεται ο χαρακτηρισμός σε μια πρόσφατη συζήτηση που είχατε στο κρατικό κανάλι. Ένας μοναχός και μια μοναχή πόσο «κανονικοί» άνθρωποι μπορεί να είναι;… Στα μάτια των λαϊκών, δεν είναι πάντα…

Πρέπει να παραδεχτούμε, ότι μέσα στα κοινόβια -για να μπορέσουμε να τα κρατήσουμε δηλαδή-, χτίζουμε κάποιους κανόνες και ζούμε στον μικρόκοσμό μας, ξεχνώντας πώς είναι η πραγματική ζωή έξω. Αυτό μου συνέβη και μένα στα είκοσι χρόνια παραμονής μου σε κοινόβιο. Δηλαδή για παράδειγμα, είχα τόσα πολλά χρόνια ν’ ακούσω ή ν’ αγγίξω ένα μωράκι.. Πολλές φορές μας πιάνει ένας ελιτισμός, ότι εμείς δεν μπορούμε να πάμε μαζί με τους λαϊκούς, εμείς είμαστε κάπου χωριστά, ζούμε σε κάποια στεγανά. Τώρα όμως όταν είμαι έξω, μπορεί το μωράκι αυτό να κλαίει μες στ’ αφτιά μου και να έχει τις μυξούλες του και τίποτε από όλα αυτά να μη με πειράζει, γιατί προσπαθώ να είμαι ένας «κανονικός» άνθρωπος.. και πριν κανονικοί άνθρωποι ήμασταν μέσα στα μοναστήρια, απλώς είναι μοιραίο να συμβεί, να υπάρχουν κάποια κλισέ και ένας ιδιαίτερος τρόπος ζωής που σε κάνει πολλές φορές να αποστασιοποιείσαι χωρίς να το θέλεις, από τον έξω κόσμο! Πιθανόν οντολογικά να βρίσκεσαι μαζί με τον έξω κόσμο και να τον πονάς και να προσεύχεσαι γι’ αυτόν με δάκρυα, αλλά στο δια ταύτα, στην πράξη της ζωής λείπεις, είναι μοιραίο να συμβεί αυτό.

Γι’ αυτό και είπα στη συνέντευξη που αναφέρετε «κανονικός άνθρωπος», εννοώντας, μη φοβόσαστε να μου μιλήσετε και να με θεωρήσετε ότι είμαι μία από σας και ότι όλα γίνονται επί ίσοις όροις, γιατί αυτό το έχω κάνει μότο πλέον στη ζωή μου, θέλω επί ίσοις όροις να βρίσκομαι με τους άλλους ανθρώπους, να μην υπάρχουν τίτλοι, λαϊκός ή μοναχός κι όλα αυτά!

Θυμάμαι τον πρώτο καιρό όταν βγήκα από το κοινόβιο, είχα μια δυσκολία να προσαρμοστώ, περπατούσα μέσα στο δρόμο στη Θεσσαλονίκη και σκεφτόμουν ότι κάποιοι μπορεί να σκανδαλίζονται που με βλέπουν, γιατί ειδικά οι μοναχές δεν είναι συνηθισμένο να κυκλοφορούν έξω και είχα μια συστολή, ένα θεματάκι. Τώρα πλέον υποστηρίζω την παρουσία μου σε οποιοδήποτε χώρο, πώς να σας το πω, σε οποιοδήποτε χώρο είμαι αυτή που είμαι και ομολογώ αυτό που είμαι και δεν φοβάμαι αν έρθει ο οποιοσδήποτε και μου πει το οτιδήποτε πλέον.

Ας μην ξεχνάμε ότι κι ο γέροντας Πορφύριος πήγε κατά λάθος να κάνει αγιασμό σε ένα από τα κόκκινα σπίτια στην Αθήνα και τον υποδέχθηκε η «μαντάμ» λέγοντάς του ότι αυτές δεν είναι άξιες να φιλήσουν το Σταυρό… και τότε κατάλαβε πού ήταν ο Άγιος Πορφύριος και της είπε, πιθανόν εσύ να μην είσαι άξια να φιλήσεις το Σταυρό, φέρε τις κοπέλες να φιλήσουν το Σταυρό. Δηλαδή, η παρουσία του ακόμα και μέσα σ’ έναν τέτοιο χώρο δεν μπορούσε να τον αλλοιώσει, ήταν αυτός που ήταν, ήταν αγιασμένος.

Όλος ο σκοπός είναι να ενοποιηθούν οι δυνάμεις του ανθρώπου και να είναι ένας ο άνθρωπος, όχι ο μισός να φέρεται διαφορετικά μέσα στην εκκλησία, ο άλλος μισός μόλις βγαίνει από την εκκλησία να βρίζει και να μαλώνει. Όλος ο στόχος είναι μέσα στην πάροδο των χρόνων να καταφέρουμε να ενοποιηθούμε και να ήμαστε ένας άνθρωπος σε όλες τις εκφάνσεις της ζωής.

Δεν εγκαταλείπονται όλα έτσι εύκολα, ακόμα κι όταν πιστεύουμε και ακολουθούμε το Λόγο του Ευαγγελίου, αν και αυτό είναι μεγάλη κουβέντα! Ποιός ακολουθεί τελικά το Λόγο του Ευαγγελίου;.. Το «άφησε τα πάντα, χάσε τη ζωή σου για να την κερδίσεις, εμπιστεύσου με και ακολούθησέ με» σίγουρα δεν είναι για όλους τους ανθρώπους, παρόλα αυτά ο μοναχισμός δεν έχει πέσει σε μαρασμό..

Όταν κανείς κάνει τη λεγόμενη αποταγή του, δηλαδή φύγει μακριά, ξεχάσει όλα αυτά που ζούσε πριν και κάνει ένα πήδημα στο κενό, είναι κάτι σα να πετάς χωρίς αλεξίπτωτο, να πέφτεις στο κενό, τέτοιο ρίσκο έχει αυτή η απόφαση. Και το νιώθαμε εκείνη τη στιγμή μέσα στο πετσί μας όσοι το κάναμε. Από κει και πέρα, όταν κάνεις τη μετάβαση σιγά σιγά μπαίνεις στην άλλη αυτή ζωή και πορεύεσαι και αγωνίζεσαι και κολυμπάς χωρίς να ξέρεις κολύμπι και βουλιάζεις και ξανά βγαίνεις στην επιφάνεια.. Έχει μεγάλον αγώνα!

Ο μοναχισμός, ναι, δεν έχει πέσει σε μαρασμό, γιατί βαδίζουμε πάντα προς το τέλειο, είναι ο στόχος, δε σημαίνει ότι το πετυχαίνουμε, το άκρο των εφετών είναι ο Θεός. Δε σημαίνει πως τον φτάσαμε, αλλά πορευόμαστε σ’ Αυτόν. Το παν είναι να βρίσκεσαι στο δρόμο!

Οι πρώτοι χριστιανοί δεν ονομαζόταν χριστιανοί, δεν υπήρχε αυτό το επίθετο, ονομαζόταν «οι του δρόμου», δηλαδή «οι εν τη οδώ», αυτοί οι οποίοι βρίσκονται στην οδό του Χριστού! Από κει και πέρα γίνονται πάρα πολλές διεργασίες μέσα σ’ αυτήν την οδό και το παν είναι να βρίσκεσαι σε αυτήν την οδό και όχι να είσαι άγιος, γιατί αυτό δεν είναι κάτι που κατακτιέται και έχει ένα τέλος, δεν έχει ποτέ τέλος ο δρόμος προς την αγιότητα κι ο δρόμος προς τον Χριστό! 

Θα υπερβάλλω λίγο, θέλω να πω ότι ακόμα κι αν δεν πετύχουμε τίποτα απ’ όλα αυτά στα οποία στοχεύουμε, πάλι είμαστε μες στο δρόμο και μπορεί να πεθάνουμε μέσα σ’ αυτό το δρόμο, αυτό είναι το παν! Είμαστε εν δυνάμει άγιοι, δεν είμαστε άγιοι!

Η εξάσκηση της λεγομένης υπακοής στο μοναχισμό είναι αυτό που σε κάνει το κάθε λεπτό να αφήνεις τα πάντα και να τον ακολουθείς. Αρκεί την ώρα που κάνεις υπακοή να συνειδητοποιείς, πως το κάνεις για την αγάπη κάποιου είτε του Θεού, είτε του πλησίον, είναι το ίδιο πράγμα! Θα σας πω την εμπειρία μου τα πρώτα χρόνια που πήγα στο μοναστήρι, έλεγα όταν προσευχόμουν στο Θεό, εντάξει Θεέ μου την πρώτη εντολή την καταλαβαίνω, «αγαπήσεις Κύριο το Θεό σου εξ όλης της ψυχής σου, εξ όλης της διανοίας σου κλπ», τη δεύτερη τί την ήθελες και «αγαπήσεις τον πλησίον σου ως σεαυτόν»;

Πέρασαν πάρα πολλά χρόνια για να καταλάβω, ότι η δεύτερη είναι το ζουμί, στη δεύτερη πρέπει να δουλεύουμε για να μπορέσουμε να φτάσουμε στην πρώτη. Εγώ ας πούμε έκανα το λάθος και νόμιζα ότι οι προσευχές και οι αγρυπνίες και όλα αυτά, αυτοί οι κόποι είναι οι οποίοι θα με θεώσουν και στο μεταξύ την αγάπη με τον πλησίον δεν την εξασκούσα καθόλου όλο αυτό τον καιρό, αυτό ήταν το λάθος. Δεν μπορείς να αγαπάς το Θεό, όπως λέει κι ο άγιος Ιωάννης ο Θεολόγος, αν δεν αγαπάς τον πλησίον σου, είναι ψέμα αυτό. Κοροϊδεύεις τον εαυτό σου. 

Συναντάμε συχνά ανθρώπους που δεν είχαν καμιά σχέση με την πίστη και την εκκλησία, να μπαίνουν στο μοναχισμό και να κερδίζουν αυτό που άλλοι όλη τους τη ζωή προσπαθούν, μα το χάνουν τελικά. Είναι μεγαλύτερος ο πνευματικός σας αγώνας από τον δικό μας ή σας παρασύρει η καθημερινότητα και τα προβλήματά της, όπως και μας;

Η απάντηση σε αυτό που με ρωτάτε είναι η παραβολή του Ασώτου, που αν θυμάστε υπάρχουν δύο γιοι, ο ένας είναι ο άσωτος ο οποίος ζήτησε πολύ νωρίς την περιουσία του, την πήρε από τον πατέρα του, έφυγε, την ξόδεψε με πόρνες και μετά έφτασε σε σημείο να πεινάει και ξαφνικά είπε γιατί ο τελευταίος δούλος στο σπίτι του πατέρα μου να περνάει καλά και να έχει να φάει και γω να ζω μόνο με ξυλοκέρατα και να τρώγω τα φαγητά που τρώνε τα γουρούνια; Δεν πάω πίσω στον πατέρα μου; Κι έτσι ξεκίνησε την επιστροφή του. Όταν πλησίασε προς τον πατέρα του εκείνος άνοιξε την αγκαλιά του και τον υποδέχθηκε. Πριν πάει ο άσωτος προς τα κει, ο πατέρας του ήδη τον περίμενε!

Ο δε δεύτερος υιός έκανε το αντίθετο, ήταν πάντα εκεί με τον πατέρα του, ένα ήσυχο παιδί, το οποίο ποτέ δεν έφυγε, ποτέ δε ζήτησε το μερτικό του από την περιουσία για να πάει να το κατασπαταλήσει και μόλις είδε τον άλλο αδερφό να επιστρέφει ζήλεψε, ζήλεψε βαθειά, ζήλεψε πάρα πολύ και τότε του λέει ο πατέρας του ότι εσύ θα έπρεπε να χαρείς που ήταν χαμένος και βρέθηκε, που ήταν νεκρός και αναστήθηκε ο αδερφός σου.. Και του λέει γιατί δεν έσφαξες και για μένα το μόσχο το σιτευτό να φάω με τους φίλους μου; Και ο πατέρας απάντησε, τα δικά μου ήταν πάντα και δικά σου, απολάμβανες πάντα τα δικά μου πράγματα τόσα χρόνια, ούτε ποτέ σε στέρησα από κάτι. Τώρα όμως γι’ αυτόν που ήταν χαμένος και βρέθηκε, θα κάνουμε το κάτι παραπάνω.

Γι’ αυτό οι άνθρωποι που επιστρέφουν μετά από μια άλλη πορεία προς το Χριστό, έχουν ένα φοβερό ζήλο, τουλάχιστον στα πρώτα χρόνια και η δύναμη που ‘χουν μέσα τους είναι έτοιμη να μετακινήσει όρη! Ναι, ο πνευματικός αγώνας κάποιου ανθρώπου που πέρασε κάποια χρόνια αφήνοντας τον εαυτό του ελεύθερο να κατρακυλήσει σε όλα τα πάθη και τις αμαρτίες, εννοείται πως θα είναι και μακρύτερος και πιο δύσκολος.

Όσον αφορά την καθημερινότητα με τα προβλήματα, αυτή όλους μας συμπαρασύρει και όλος ο αγώνας βρίσκεται σ’ αυτό το σημείο, δηλαδή η λεγόμενη ακηδία που προέρχεται από το ρήμα κήδομαι που σημαίνει φροντίζω, εξ ου και κηδεία, η ακηδία με το στερητικό -α, είναι μία κατάσταση στην οποία δε φροντίζεις πνευματικά τον εαυτό σου και τον αφήνεις να βρίσκεται σ’ ένα λήθαργο, οπότε είναι επόμενο να σε παρασύρουν όλα αυτά τα μικρά μικρά πραγματάκια που γίνονται μέσα στην καθημερινότητά μας, που δεν έχουν την αξία που θα είχε ένας αγώνας πνευματικός και πάντα υπάρχει αυτή η πάλη, να τα αφήσουμε αυτά στην άκρη και να πάμε στην ουσία.

Μπορεί να γίνει κατανοητή από τους λαϊκούς η ευτυχία που νιώθει κάποιος που επιλέγει το μοναστικό τρόπο ζωής; Τί είναι αυτό που οδηγεί έναν άνθρωπο στο μοναστήρι; Κι αν η απάντηση είναι η κλήση, πώς μπορεί να εξηγηθεί αυτό σε μας που δεν ξέρουμε τί είναι;

Η κατάσταση αυτή είναι εντελώς βιωματική. Πώς να την περιγράψει κανείς σε κάποιον που δεν την έχει γευθεί; Όμως πιστεύω παρόλα αυτά, ότι οποιοσδήποτε προσπαθεί να πλησιάσει το Θεό, είτε η ζωή τον έχει φέρει στην κατάσταση να τον πλησιάσει, είτε από μόνος του έχει την έφεση και την τάση αυτή, εννοείται πως έχει μια γεύση του ίδιου πράγματος που θα ζήσει κι ένας μοναχός σε ένα μοναστήρι, είναι ίδια η Χάρις, η οποία πολλές φορές είναι τόσο αισθητή που νομίζεις πως θα την αγγίξεις, πως θα την κόψεις με το μαχαίρι. 

Αν κάποιος θεωρεί τον εαυτό του χριστιανό και απλώς κάνει τα «καθήκοντά» του σε όλη του τη ζωή, δηλαδή το να πάει εκκλησία και να κάνει όλα αυτά τα σταθερά πράγματα και νομίζει ότι αυτό τον οδηγεί στη θέωση, όχι, είναι λάθος, δεν τον οδηγεί στη θέωση, πρέπει να γευθεί το μέλι αυτό για να μπορέσει μετά να έχει μια παρρησία κι ένα θάρρος μπροστά στο Θεό.. αν δεν το γευθεί, δεν κάνουμε τίποτα! Κι όταν λέω να το γευθεί, όχι με την έννοια της απόλαυσης, παρόλο που υπάρχει και η απόλαυση μέσα σ’ αυτό, αλλά με την έννοια του ότι έτσι αγγίζεις και συ ένα κομμάτι της Χάριτος του Θεού και μετά είσαι έτοιμος στην άλλη ζωή να μην τον αρνηθείς και να τον ακολουθήσεις.

Αυτό γίνεται αυτόματα, γιατί στην άλλη ζωή δε σημαίνει ότι θα μας ρίξει κάποιος μια κλωτσιά και θα βρεθούμε στην κόλαση, ή θα μας δώσει μια και θα πάμε στον παράδεισο, απλώς εμείς οι ίδιοι βλέποντας το πρόσωπο του Χριστού αν το έχουμε αγαπήσει στην εδώ ζωή θα πάμε και θα κολλήσουμε πάνω σε αυτό και θα είναι η ευτυχία μας και η χαρά μας. Το ίδιο πράγμα θα συμβεί και σε κάποιον που το έχει μισήσει στην εδώ ζωή, θα τον απωθεί και θα ‘ναι η κόλασή του. 

Τώρα σχετικά με το τί είναι αυτό που οδηγεί κάποιον στο μοναστήρι, είναι κάτι που δεν μπορώ να το απαντήσω, πραγματικά. Πάντως, οπωσδήποτε, δεν είναι αυτό που πολλοί λένε ότι είναι μια ερωτική απογοήτευση ή κάτι τέτοιο. Οπωσδήποτε δεν είναι αυτό. Είναι κάτι ακατανίκητο, που ούτε δεμένο δεν μπορεί κάποιος να σε κρατήσει έξω από αυτή την επιθυμία και όλες οι δυνάμεις της ψυχής και του σώματος σε σπρώχνουν προς αυτό. Θυμάμαι, όταν εγώ πρωτοπήγαινα στο μοναστήρι μου σαν επισκέπτρια και ερχόμουν ξανά πίσω στην πόλη και ξαναπήγαινα… Η ηγουμένη που ήταν την εποχή εκείνη, ήταν άνθρωπος που δεν ήθελε ποτέ να καταπατήσει την ελευθερία κανενόςμ οπότε έλεγε πάντα πήγαινε και ξαναέλαμ πήγαινε και ξαναέλα, δεν έλεγε ποτέ περάστε σε καμμία!

Εκείνη όμως τη φορά που το αποφάσισα εντελώς μέσα μου, είχα πει θα πάρω ένα αντίσκηνο, θα το στήσω έξω από το μοναστήρι κι αν μου πει πάλι πήγαινε και ξαναέλα εγώ θα της πω πως θα μείνω έξω από το μοναστήρι κι αν μπορείς μη με βάλεις μέσα! Τέτοιος ζήλος πρέπει να υπάρχει όταν κάνεις το ξεκίνημά σου, γιατί μετά δε θα μείνει τίποτα! Όταν λέω δε θα μείνει τίποτα προσέξτε, δεν εννοώ ότι θα χάσεις την πίστη σου, κάθε άλλο, δεν εννοώ ότι ο ζήλος θα πάψει να υπάρχει και η πίστη θα πάψει να υπάρχει, αλλά εννοώ ότι στην αρχή, επειδή βρίσκεσαι έξω από αυτήν εδώ τη χώρα της γλυκύτητας και της χάριτος, με το που μπαίνεις μέσα αλλοιώνεσαι εντελώς και είναι κάτι τόσο πρωτόγνωρο που σου παίρνει τα μυαλά στην κυριολεξία. Αργότερα, ζεις ήδη μέσα σ’ αυτό το γνόφο, ήδη ζεις μέσα σ’ αυτή την κατάσταση, οπότε δε σου κάνει την ίδια αίσθηση, χωρίς να σημαίνει πως δεν παύει να υπάρχει η συνεκτική Χάρις μαζί σου, δηλαδή η Χάρις που ενώνει τον άνθρωπο.

Τί ψάχνει κανείς στο μοναχισμό; Εννοώ προσωπικά, ο αγώνας αυτός για τη σωτηρία της ψυχής δεν μπορεί να γίνει και έξω από το μοναστήρι; Ακολουθώντας μια ζωή κοντά στο Θεό και τον τρόπο ζωής δεν ακολουθεί και την αγάπη, την προσφορά, τον καλό αγώνα;

Αυτό που κανείς ψάχνει στο μοναχισμό είναι η απόλυτη αφοσίωση! Όταν ήρθε σε μένα η κλήση και ήταν κάτι που δεν μπορούσα να το αναστρέψω, ήταν ένας χείμαρρος, δεν μπορούσα να κάνω πίσω με τίποτα, ήθελα την απόλυτη αφοσίωση, δεν μπορούσα να φανταστώ τον εαυτό μου ούτε να είναι μέσα στο γάμο, ούτε να είναι με σχέσεις γιατί ήθελα την απόλυτη αφοσίωση.

Με ρωτάτε αν θα μπορούσε με άλλο τρόπο κάποιος να αγιασθεί.. όλοι μπορούν να αγιασθούν γιατί εν δυνάμει είμαστε όλοι άγιοι. Όμως ο μοναχισμός σού προσφέρει κάποιους τεχνητούς τρόπους για να φθάσεις πιο σίγουρα σ’ αυτό το τέλος. Δηλαδή, μέσα σ’ ένα μοναστήρι έχεις μια συνεχή μνήμη Θεού γιατί τα πάντα σου Τον θυμίζουν. Τα πάντα! Αν κάποιος ζήσει στο μοναστήρι πολλά χρόνια και αγωνιστεί και χτυπηθεί και ταπεινωθεί και γίνει ας πούμε αλοιφή, μετά μπορεί να ζήσει και οπουδήποτε αλλού, συνεχίζοντας αυτόν τον τρόπο ζωής δηλαδή και μετά έχει σημασία απλώς να δουλέψει τις δυο εντολές, να αγαπά τον Θεό και τον πλησίον, αυτό, τίποτε άλλο δε χρειάζεται, το ζουμί είναι αυτό!

Φαντάζομαι είναι ένας έρωτας που δεν εξηγείται. Μια πηγή ευτυχίας και χαράς που ξεπερνά τη λογική του ανθρώπου που με μισό μάτι βλέπει έτσι κι αλλιώς αυτόν τον τρόπο ζωής.

Κάπου λένε οι πατέρες, ότι μια ψυχή που βρίσκεται σε μετάνοια αισθάνεται ένα μόνιμο νυγμό μέσα στην καρδιά, δηλαδή ένα νυστέρι ας πούμε που τρυπά συνέχεια την καρδιά και αυτό την κάνει να ξυπνά και να ‘ναι σε εγρήγορση και να είναι έτοιμη για να ερωτευθεί το ποθούμενο, που αυτό είναι το άκρο των εφετών που είναι ο Θεός.

Πιο τέλειος έρωτας δεν μπορεί να υπάρξει από αυτόν! Όλοι οι άλλοι «έρωτες» που εμείς γνωρίζουμε και που μπορεί να καταλάβει ο άνθρωπος είναι τόσο λίγοι μπροστά σ’ αυτόν! Όταν έρχεται η Χάρις του Θεού στον άνθρωπο και πολλές φορές μπορεί να έρχεται με καταιγιστικό τρόπο, τότε ο άνθρωπος μικραίνει, το Εγώ του συρρικνώνεται και είναι σα να μην υπάρχει και υπάρχει μόνο μέσα από τη Χάρη του Θεού και πολλές φορές μπορεί να έχει και ένα σωματικό αντίκτυπο αυτό, δηλαδή να νιώθεις να κόβονται τα γόνατά σου, να λυγίζουν ή να τρέχουν τα δάκρυα αβίαστα χωρίς εσύ να τα προκαλείς, χωρίς μια ιδιαίτερη συγκίνηση να τα προκαλεί αλλά να τρέχουν απ’ τα μάτια και να καθαρίζουν, είναι τα καθαρτικά δάκρυα.

Όλα αυτά υπάρχουν στην πατερική γραμματεία και πολλοί από τους ανθρώπους οι οποίοι έχουν μεταστραφεί ή τα ‘χουν παρατήσει όλα κι έχουν γίνει μοναχοί, έχουν γευθεί από αυτά τα γλυκά του ζαχαροπλαστείου αυτού της Χάριτος, άλλος λίγο, άλλος πολύ, ανάλογα.

Ένα ελεύθερο πνεύμα πώς «υποτάσσεται» στο μοναστικό τρόπο ζωής; Πόσες δυσκολίες έχει αυτό; Φαντάζομαι είναι άλλο η αγάπη στον Χριστό και ο τρόπος που επιλέγει κάποιος να ζήσει και άλλο η προσαρμογή σε ένα τόσο δύσκολο τυπικό. Οι χαρακτήρες δεν αλλάζουν ως δια μαγείας και σε ένα κοινόβιο που αντιμετωπίζει σχεδόν ίδια προβλήματα καθημερινότητας με τους λαϊκούς, η συνύπαρξη μπορεί να γίνει και βραχνάς; Πέρα δηλαδή από τη μάχη με τους προσωπικούς λογισμούς και πειρασμούς θα πρέπει να υπάρχει και μια ισορροπία συνύπαρξης και αποδοχής…

Καταρχάς χαίρομαι πάρα πολύ για την επισήμανση που κάνετε και που λέτε ότι στο μοναχισμό κάποιος αντιμετωπίζει σχεδόν τα ίδια προβλήματα μέσα σ’ ένα κοινόβιο με αυτά που έχουν οι λαϊκοί και αυτή είναι η αλήθεια, είναι σχεδόν τα ίδια. Παντού κουβαλάμε τον εαυτό μας και γω όταν πήγα στο μοναστήρι ήξερα απ’ την αρχή ότι το μείζον θέμα είναι οι ανθρώπινες σχέσεις και κει θα βρίσκεται όλη η σπουδή, όλο αυτό το διδακτορικό που κάνει κανείς στο μοναστήρι για να μάθει να συνυπάρχει με τους άλλους.

Εννοείται πως όταν είσαι μια φύση ανήσυχη και προέρχεσαι από έναν άλλον κόσμο, από έναν κοσμοπολιτισμό και πολλές εμπειρίες, ο αγώνας είναι ακόμα πιο μεγάλος γιατί πρέπει όλα αυτά, τουλάχιστον τα πρώτα χρόνια, να τα αποποιηθείς. Εγώ πχ για πάρα πολλά χρόνια δεν ήθελα να συναντήσω κάποιον από τη ζωή την έξω, γιατί ακόμα δεν αισθανόμουνα σίγουρη ότι δε θα με επηρεάσει σε κάτι. Πέρασαν δέκα χρόνια για να μπορώ κάπως πιο άνετα να ξαναβλέπω όλους τους παλιούς φίλους και γνωστούς, χωρίς να με επηρεάζει σε τίποτα αυτό! 

Ένα άλλο θέμα είναι κι ο μικροαστισμός που θα συναντήσεις σε ένα μοναστήρι. Η κάθε ψυχή θα είναι από διαφορετική κουλτούρα, θα έχει άλλες προσλαμβάνουσες, τίποτα δε θα είναι απλό και συνήθως σ’ ένα μοναστήρι τα πράγματα διογκώνονται, δηλαδή η διάσταση των πραγμάτων ή των πειρασμών είναι διογκωμένη, διότι δεν έχεις να αντιμετωπίσεις κάποιον που κάνει φόνο ή κάποιον που σε επιβουλεύεται και θέλει να σου φάει τη δουλειά κι όλα αυτά, αλλά έχεις να αντιμετωπίσεις κάτι απλό.

Θυμάμαι για παράδειγμα ότι η συγκάτοικός μου (γιατί είχαμε δυο κελιά με μία τουαλέτα) επέμενε να έχει το παραθυράκι από την τουαλέτα κλειστό κι εγώ το ήθελα ανοιχτό. Αυτό το πράγμα μετά από μια βδομάδα κόντεψε να με τρελάνει και λέω ξαφνικά τί γίνεται, θα με τρελάνει το παραθυράκι μιας τουαλέτας; Δηλαδή τόσο χαμηλά έχω πέσει; Όλα αυτά για να γνωρίσουμε τον εαυτό μας γίνονται βασικά! Μπορεί για ένα παραθυράκι μιας τουαλέτας μέσα σου να γίνεται τεράστια πάλη, που είναι σα να είσαι σ’ ένα ρινγκ.

Το θέμα είναι στο τέλος να νικά η αγάπη! Στο τέλος της ημέρας ό,τι και να έχει συμβεί πρέπει να ταπεινώσουμε το εγώ μας και να πούμε ναι ρε παιδί μου, δίκιο έχει ή και να μην έχει ας το πάρει το δίκιο του!

Θυμάμαι, ότι γενικά ο μηχανισμός που χρησιμοποιούσα για να επανέλθω στον ορθολογισμό και στην ορθοφροσύνη ήταν η αγάπη πάντα! Ένας λογισμός αγάπης τα διαλύει όλα! Άμα πεις ας πούμε, πω πω την καημένη κι αυτή που μεγάλωσε σ’ ένα χωριό δύσκολα με αγροτική σκληρή ζωή και τώρα έχει μια τραχύτητα που δεν μπορεί να την αποβάλλει, άρα εγώ πρέπει να κάνω πίσω σ’ αυτή την περίπτωση, αφού την αγαπάω έτσι κι αλλιώς.. όλα αυτά βοηθάνε.

Ιερουσαλήμ και Μικρή Γαλιλαία ή ένα μοναστηράκι στην πατρίδα σας; Προφανώς έχετε επιλέξει τόπο, αλλά δεν αναπολείτε ποτέ τον τόπο σας και τους κοντινούς σας ανθρώπους;

Το βάζετε σαν ένα δίλημμα δηλαδή το μοναστήρι μου στην Ιερουσαλήμ που εδώ είμαι κατά κάποιο τρόπο «εμπερίστατη» και δεν έχω την «πνευματική ασφάλεια» που θα είχα σε ένα κοινόβιο ή ένα κοινόβιο στην Ελλάδα που τα πράγματα είναι πιο στρωτά, πιο βατά, όλοι παλεύουν για κάτι κοινό ενώ εδώ είμαι στην ουσία μόνη μου… τα πρώτα χρόνια ήταν πάρα πολύ δύσκολα γιατί όταν ήρθα εδώ στην Ιερουσαλήμ δε γνώριζα κανέναν απολύτως. Χρειάστηκε χρόνο μέχρι να με αποδεχτούν οι τριγύρω, γιατί έχουν δει πάρα πολλά τα μάτια τους και υπάρχει μια καχυποψία εξ ορισμού. Από την άλλη δημιουργήθηκαν κάποιες συνθήκες στη ζωή μου, που ήταν έξω από μένα και έξω από το μοναστήρι στο οποίο βρισκόμουν. Κατά κάποιο τρόπο ήταν σα να κινούσε τα νήματα ο Θεός, δηλαδή ήταν κάτι πολύ περίεργο που δεν μπόρεσα να το εξηγήσω για πολλά χρόνια, τώρα αρχίζω και το εξηγώ σιγά σιγά.

Οπότε, εφόσον βρέθηκα έξω από τη μετάνοιά μου από το μοναστήρι μου, ήθελα να πάω κάπου που να μην κάνω συγκρίσεις, να μη μου θυμίζει κάτι το μοναστήρι και να λέω εμείς το κάναμε έτσι στον εσπερινό, εμείς φοράγαμε εκείνα τα ράσα και να ξεφύγω απ’ όλα αυτά και να πάω σε κάτι τελείως διαφορετικό. Κι έτσι βρέθηκε μπροστά μου η ευκαιρία να έρθω εδώ στην Ιερουσαλήμ. Άδραξα την ευκαιρία, βρέθηκα εδώ που είμαστε στην κυριολεξία στην πρώτη γραμμή.. διότι εδώ η καθημερινότητα είναι τόσο δύσκολη που όταν πηγαίνω στην Ελλάδα, λέω τώρα θα κάνω διακοπές έστω μια βδομάδα, Θεέ μου τι εύκολη ζωή στην Ελλάδα!

Εδώ με το που θα βγεις απ’ το σπίτι σου δεν έχεις ιδέα τί μπορεί να βρεθεί μπροστά σου, ακόμα και το ταξί που θα πάρεις θα είναι μια τεράστια περιπέτεια. Δε θα βάλει ταξίμετρο ο ταξιτζής, θα σε κοροϊδέψει, είναι μια ζωή γεμάτη ρίσκο που βέβαια, όπως λέει και κάποιος από εδώ που έχει χρόνια εμπειρίας, δεν υπάρχει περίπτωση να βαρεθείς στην Ιερουσαλήμ! Η Ιερουσαλήμ, επειδή είναι εδώ το μάτι του κυκλώνα και όλοι θέλουν ένα κομμάτι από την πίτα, εννοώ όλες οι θρησκείες, όλα τα δόγματα κλπ έχει μια μόνιμη ένταση που στο υπόλοιπο Ισραήλ δεν τη συναντάς. Εδώ όμως υπάρχει μια μόνιμη ένταση, όλοι είναι καχύποπτοι, όλοι είναι φοβικοί και όλοι είναι αγενείς, επιθετικοί, είναι μια ιδιαίτερη κατάσταση.

Και βέβαια αναπολώ τους δικούς μου ανθρώπους, αλίμονο, έχω τόσους αγαπημένους ανθρώπους στην Ελλάδα! Όμως υπάρχει τρόπος να επικοινωνεί κανείς, με τα τηλέφωνα, με το διαδίκτυο, δε χανόμαστε! Είμαι πάντα της άποψης «μέτρον πάντων άνθρωπος».. ο άνθρωπος είναι αυτός που θα με στηρίξει και ο άνθρωπος επίσης που μπορεί να με καταποντίσει αν θέλει, άλλο που εγώ έχω κάπου να στηριχτώ και να το αντιπαρέλθω.

Ζήσατε τη ζωή σας πριν τον μοναχισμό ως dj σε νησιά. Έχετε σήμερα αγαπημένη λίστα τραγουδιών που σιγομουρμουρίζετε ή δεν επιτρέπεται κάτι τέτοιο;

Υπήρχε πάντα μια αναζήτηση από την πολύ μικρή μου ηλικία, ίσως γιατί είχα και γω δύσκολες οικογενειακές συνθήκες και με ρωτάτε αν σιγομουρμουρίζω κάποια λίστα.. για πολλά χρόνια τα είχα ξεχάσει όλα. Τώρα όμως με μεγάλη ευκολία, αν τύχει, όχι πως θα το επιδιώξω γιατί δεν το ‘χω ανάγκη πια, αν τύχει να ακούσω κάτι εννοείται πως θα το χαρώ και θα το μουρμουρίσω, γιατί όχι…   

Έχετε και λογαριασμό στο facebook και ο κόσμος αισθάνεται άνετα να σας μιλά, αφού σας νιώθει πιο κοντά του ίσως από άλλους μοναχούς και μοναχές. Σε κάποιο σχόλιό σας γράψατε, «μάθαμε να συγκρατούμε τα συναισθήματά μας, κρατιόμαστε χωρίς να εκφραζόμαστε..» Αλήθεια γιατί; Φοβόμαστε να ανοίξουμε τα χαρτιά μας;

Σας ευχαριστώ πάρα πολύ που μου δώσατε την ευκαιρία να επικοινωνήσω με τους ανθρώπους, γιατί κι αυτό επικοινωνία είναι, γίνεται με αυτόν τον τρόπο στις μέρες μας και έτσι μπορώ να εκφραστώ.. γι’ αυτό ακόμα και το facebook είναι ένα βήμα έκφρασης που με άλλο τρόπο δε θα μπορούσα να πλησιάσω τους ανθρώπους που δεν είναι πολύ της εκκλησίας ή θρησκευόμενοι. Είναι όλοι άνθρωποι, γιατί εγώ πια δε διακρίνω στη ζωή μου θρησκευόμενους ή μη, χριστιανούς ή μουσουλμάνους, καθολικούς ή ορθόδοξους. Δεν τους βλέπω έτσι τους ανθρώπους πλέον, βλέπω μόνο ανθρώπους! 

Και σε μια άλλη σας ανάρτηση αναρωτιέστε πόσο συντελείτε (άρα και συντελούμε) στο να υπάρχει το κακό στον κόσμο.. Ακριβώς αυτή η σκέψη βασανίζει και μένα. Συν ότι μου είναι αδιανόητο να δεχτώ, ότι δεν μπορεί ο άνθρωπος επί χιλιάδες χρόνια να φέρει αλλαγή, να απαιτήσει το καλό, την ισοτιμία, την ειρήνη. Πού χαθήκαμε ο άνθρωποι; Τί πήγε τόσο λάθος;

Θα σας απαντήσω από το τέλος της ερώτησης.. νομίζω ότι όλο το θέμα βρίσκεται στο ότι προσπαθούμε μέσα από μια συλλογική δυναμική να φέρουμε τις αλλαγές, αλλά αν δε φέρουμε προσωπικά μια αλλαγή στον εαυτό μας όλοι μας, ο καθένας χωριστά, δεν πρόκειται ποτέ να έρθει η αλλαγή επί του συνόλου της ανθρωπότητας.

Πνευματική εργασία που ο καθένας μπορεί να δουλέψει με τον εαυτό του πάντα με τη βοήθεια της Χάριτος του Θεού, είναι η μετάνοια. Η μετάνοια είναι ένα εργόχειρο που δεν έχει τέλος. Αρχή έχει, τέλος δεν έχει και δεν είναι κάτι που γίνεται και τελειώσαμε, μέχρι να πεθάνουμε έτσι θα πάμε! Το θέμα είναι να είμαστε στο δρόμο αυτό και δεν έχει σημασία τι καταφέρνουμε ή τι όχι, αλλά να είμαστε σε μια πορεία μετανοίας, τίποτε άλλο. Κι όταν λέω πορεία μετανοίας δεν εννοώ αναγκαστικά να χτυπιόμαστε μέρα νύχτα και να χτυπάμε το στήθος μας και να κλαίμε και να τραβάμε τα μαλλιά μας, δεν εννοώ αυτό, η πορεία της μετάνοιας είναι ένα βίωμα κι έρχεται και η βοήθεια του Θεού μέσα σου και δεν καταλαβαίνεις καν ότι το κάνεις και πορεύεσαι απλά.. είσαι στο δρόμο Του και απλά υπάρχεις, μην αφήνοντας τον εαυτό σου να κάνει το κακό, να μη θέλει να βλάψει τον πλησίον, αλλά στο τέλος να επικρατεί πάντα ένας καλός λογισμός για όλα τα πράγματα.

Δεν μπορεί να μην το σκεφτεί κανείς το πόσο συντελεί στο να υπάρχει το κακό στον κόσμο, γιατί όταν εγώ ας πούμε κάνω έναν κακό λογισμό, μια κακή σκέψη, ή αν κάνω και μια πράξη κακή ακόμα χειρότερα, την ώρα εκείνη είναι σα να το ‘χω κάνει σ’ ολόκληρη την ανθρωπότητα, δεν είναι σα να το ‘χω κάνει μονάχα στον πλησίον μου, αλλά σε όλους. 

Ποιές δυσκολίες αντιμετωπίζετε αδελφή Δανιηλία στη μικρή Γαλιλαία; Πώς είναι η καθημερινότητά σας; Αντιμετωπίζετε προβλήματα; Σας άκουσα να λέτε ότι «αναγκάζεστε να διαφεντέψετε τον τόπο σας γιατί κινδυνεύει το έδαφος που ανήκει στο ελληνορθόδοξο πατριαρχείο»… Είναι μεγάλη ευθύνη αυτό;

Η Μέση Ανατολή είναι πάρα πολύ σκληρή γιατί έχει μια συνεχή διεκδίκηση για όλα τα πράγματα. Όταν πρωτοήρθα ήμουν πάρα πολύ ευγενική και πήγαινα πχ στην τράπεζα ή οπουδήποτε αλλού να κάνω μια δουλειά και μιλούσα πάρα πολύ ευγενικά και με κοιτούσαν με απορία και με το στόμα ανοιχτό, γιατί εδώ δεν υπάρχει αυτός ο τρόπος συμπεριφοράς. Σε θεωρούν λίγο χαζό, λίγο βλαμμένο άμα είσαι ευγενικός, πρέπει να ‘χεις την συμπεριφορά την εντελώς ευθεία και πάμε κατευθείαν στο στόχο μας και λέμε πχ δώστε μου ένα κινητό, έτσι ξερά! Δεν μπορούμε να πούμε εδώ «μήπως θα μπορούσατε σας παρακαλώ πάρα πολύ να μου δώσετε ένα κινητό», μπα, δεν παίζει αυτό καθόλου!

Όταν πρωτοήρθα υπήρχε εδώ ένας πολωνός διάκος και με είδε πως φερόμουν και μου λέει α, όχι sister, δε γίνεται έτσι, εδώ πρέπει να είσαι απόλυτη, αυστηρή και να μη σου πω ότι πρέπει να φωνάζεις για να καταλάβουν, γιατί εδώ εκλαμβάνουν σαν αδυναμία την υποχωρητικότητα και την ευγένεια.. μιλώ για τους Άραβες κυρίως οι οποίοι ζουν στη γειτονιά μας..

Στην περιοχή επίσης που ζούμε το εκπαιδευτικό σύστημα δε δουλεύει όπως θα έπρεπε για τους Παλαιστίνιους και οι άνθρωποι είναι πάρα πολύ πίσω, ζουν στη δεκαετία του ’50, πώς να το πω για να μην πληγώσω συνειδήσεις, αλλά είναι τα πράγματα σκληρά και δεν υπάρχει σημείο επαφής. Δεν αγαπά κανείς το πράσινο εδώ στη γειτονιά μου κι όλοι όταν με βλέπουν να κουβαλάω λουλούδια με περνάνε για τρελή. Το να πηδήξουν απ’ το φράχτη είναι κάτι συνηθισμένο και κλέφτες έχουν μπει πολλές φορές και γενικά εδώ πρέπει να διαφεντέψεις τον τόπο σου και να καταλάβουν ότι μπορείς να τον διαφεντέψεις, ότι μπορεί να είσαι ισότιμη με κάποιον άντρα.

Πέρασαν πολλά χρόνια για να καταλάβουν ότι δεν αστειεύομαι! Πολλές φορές παίζω θέατρο ότι είμαι θυμωμένη, για να πετύχω αυτό που πρέπει. Δε γίνεται να μιλάς κανονικά σε κάποιον που βρίσκεται μέσα στο μοναστήρι και λυμαίνεται τον τόπο, στην κυριολεξία. Πρέπει να μιλήσεις σκληρά και με αποφασιστικότητα, είτε το πιστεύεις, είτε όχι. Για παράδειγμα, πριν κάποια χρόνια, με ειδοποίησε κάποιος, ότι έχει σκοπό κάποιος φύλακας, να χτίσει σούπερ μάρκετ μέσα στο μοναστήρι. Ήμουν σε επιφυλακή και το βράδυ βλέπω όντως μια μπουλντόζα που έσκαβε κανονικά μέσα στο μοναστήρι έναν τετράγωνο τεράστιο χώρο και πήγα εκεί που ήταν καμιά δεκαριά φουσκωτοί οι οποίοι μου έκλεισαν το δρόμο, αλλά είχα τόσο πολύ ζήλο και δύναμη μέσα μου που φώναξα, το πάλεψα και σταμάτησαν οι εργασίες.

Αν αδιαφορήσεις μπορεί την επόμενη το πρωί να βρεις ένα κτίσμα κάπου, που αν και ακούγεται αστείο ωστόσο συμβαίνει. Από δική μας ολιγωρία πολλές φορές χάθηκαν πάρα πολλά πράγματα.  

Χρειάζεστε από μας κάτι, εκτός από την αγάπη μας και την προσευχή μας;

Ναι, χρειάζομαι την παρουσία σας εδώ! Όταν έρχονται τα γκρουπ των χριστιανών, όλοι αυτοί οι οποίοι επιβουλεύονται τον τόπο μαζεύονται λίγο είναι η αλήθεια, γιατί καταλαβαίνουν ότι υπάρχει μια δύναμη εδώ πέρα, δεν είναι απλά δυο τρεις τρελές μόνες τους που δεν έχουν κάποιον να τις στηρίξει, υπάρχει κόσμος εδώ που στηρίζει αυτό το μοναστήρι ή το οποιοδήποτε μοναστήρι..

Θα κλείσω με την ερώτηση που κάνατε και η ίδια πριν λίγο καιρό και στο elpis calling έτσι κι αλλιώς πάντα μού αρέσει να κάνω.. Σκεπτικισμός ή ελπίδα που έχει και μια δυναμική;

Με βάζετε να απαντήσω στο δίλημμα που η ίδια είχα υποβάλει.. ναι, σκεπτικισμός ή ελπίδα.. σα χαρακτήρας πάω πάντα με την ελπίδα. Ο σκεπτικισμός για μένα περνάει μόνο για δευτερόλεπτα μέσα στη ζωή μου. Πάντα έπαιρνα αποφάσεις στο δευτερόλεπτο και είναι νομίζω καλύτερες οι αποφάσεις που παίρνει κανείς γρήγορα, παρά αυτές που τις σκέπτεται πάρα πολύ! Εννοείται πως πολλές φορές ένας σκεπτικισμός μπορεί να μας σώσει από μια παγίδα, αλλά δε βαριέσαι!

Μια ευχή για τους φίλους αναγνώστες…

Θα μπορούσα να πω πάρα πολλές ευχές.. αλλά νομίζω αυτό που χρειαζόμαστε τώρα είναι να μπορούμε να αποδεχτούμε τον άλλον. Η αποδοχή του διπλανού μας δηλαδή είναι για μας ήδη ένα τεράστιο βήμα προς την πνευματικότητα την ουσιαστική και την πραγματική. Για μένα πνευματικότητα δεν είναι τα λόγια και να μουρμουρίζει κανείς προσευχή και να νομίζει ότι κάνοντας το σταυρό του κάτι κάνει.. Η πνευματικότητα έχει μόνο πράξη, τίποτε άλλο!

……

Όλες οι φωτογραφίες ανήκουν στο προσωπικό αρχείο της Μ. Δανιηλίας